Παραλείψεις και αστοχίες στην διαδικασία απασχόλησης πολιτών τρίτων χωρών στην αγροτική οικονομία, οι οποίες προκαλούν απώλεια του ήδη υπάρχοντος εργατικού δυναμικού, επισημαίνει ο βουλευτής Λάρισας του ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ. κ. Βασίλης Κόκκαλης, με ερώτησή του στους συναρμόδιους υπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Γιώργο Γεωργαντά, Εργασίας κ. Κωστή Χατζηδάκη και Μετανάστευσης και Ασύλου κ. Νότη Μηταράκη.

Στην ερώτηση που συνυπογράφει και ο βουλευτής κ. Σταύρος Αραχωβίτης, αναφέρονται τα εξής: «Με το άρθρο 13 Α στο ν. 4251/2014, ρυθμίστηκε η δυνατότητα απασχόλησης παράτυπα διαμενόντων πολιτών τρίτων χωρών για την εξυπηρέτηση επειγουσών αναγκών της αγροτικής οικονομίας, αποκλειστικά προς κάλυψη θέσεων οι οποίες δεν έχουν πληρωθεί κατά την ανωτέρω διαδικασία της μετάκλησης των άρθρων 13 και 18.

Η εισαγωγή του άρθρου 13 Α στόχευε στη διασφάλιση των εργασιακών και κοινωνικοασφαλιστικών δικαιωμάτων των παράτυπα διαμενόντων πολιτών τρίτων χωρών, στη δίκαιη φορολογική μεταχείριση των αγροτών, στη πάταξη της αδήλωτης εργασίας στην αγροτική οικονομία και, τέλος, στην αύξηση των εισροών στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, στόχοι οι οποίοι σε μεγάλο βαθμό εκπληρώθηκαν, ωστόσο από καθαρά ιδεοληπτική προσέγγιση της Κυβέρνησης καταργήθηκε με την παρ.4 του άρθρου 72 του ν.4825/2021, με ισχύ από την 1/7/2022.

Η κατάργηση της ως άνω δυνατότητας έχει προκαλέσει τεράστια προβλήματα στους αγρότες και κτηνοτρόφους, οι οποίοι δεν μπορούν πλέον να ανταποκριθούν στις ανάγκες των παραγωγικών τους δραστηριοτήτων, με τις τραγικές άμεσες και έμμεσες συνέπειες αυτής της κατάστασης να έχουν επισημανθεί επανειλημμένα τόσο από τους συλλογικούς φορείς των αγροτών όσο και με πλείστες όσες ερωτήσεις, στα πλαίσια του κοινοβουλευτικού ελέγχου, στις οποίες οι αρμόδιοι Υπουργοί ουδέν επί της ουσίας απάντησαν.

Το έτος 2020 για την αντιμετώπιση των δυσκολιών εισόδου στην χώρα λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού και της συνακόλουθης έλλειψης εργατικού δυναμικού για τις ανάγκες των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, προβλέφθηκε το πρώτον με το άρθρο τεσσαρακοστό έβδομο της από 1.5.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α 90), που κυρώθηκε με το άρθρο 2 του ν. 4690/2020, και συνεχίζει να ισχύει σύμφωνα με το άρθρο 16 του ν. ν. 4783/2021(Α’ 38), η κατά παρέκκλιση της κείμενης νομοθεσίας δυνατότητα απασχόλησης στην αγροτική οικονομία πολιτών τρίτων χωρών, οι οποίοι απαλλάσσονται από την υποχρέωση θεώρησης εισόδου στην χώρα, με αρχική ημερομηνία ισχύος την 30.06.2020, δυνατότητα η οποία παρατάθηκε με διαδοχικές τροποποιήσεις και θα ισχύει μέχρι και την 30.09.2022.

Ωστόσο, μετά την έντονη αντίδραση σύσσωμου του αγροτικού κόσμου για την κατάργηση της δυνατότητας απασχόλησης παράτυπα διαμένοντων πολιτών τρίτων χωρών στην αγροτική οικονομία, με τροπολογία στο Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Υγείας για την παράταση μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας και τίτλο: «Ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κωρονοϊού covid-19 και την προστασία της δημόσιας υγείας», ψηφίσθηκε από τη Βουλή η ρύθμιση για την Απασχόληση πολιτών τρίτων χωρών στην αγροτική οικονομία.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Ν. 4950/2022 (ΦΕΚ 128/Α/02-07-2022) και το άρθρο 62, «Απασχόληση πολιτών τρίτων χωρών στην αγροτική οικονομία - Τροποποίηση άρθρου δέκατου έκτου του ν. 4783/2021» , εντάσσονται και μέχρι την 30 Σεπτεμβρίου 2022 στην κατά παρέκκλιση διαδικασία του άρθρου 16 του Ν. 4783/2021, για την οποία λειτουργεί ήδη ηλεκτρονική πλατφόρμα πολίτες τρίτων χωρών που βρίσκονται ήδη στη χώρα και δεν έχει ρυθμιστεί το καθεστώς διαμονής τους. Η δυνατότητα παραμονής και εργασίας τους στην αγροτική οικονομία ανέρχεται στους 3 μήνες με δυνατότητα παράτασης για άλλους 3.

Περαιτέρω, για την έκδοση των αδειών εποχικής εργασίας όλων των δικαιούχων των ανωτέρω υφιστάμενων διαδικασιών, απαιτείται από τον εργοδότη η έκδοση της βεβαίωσης για τη μετάκληση / απασχόληση πολιτών τρίτων χωρών στην αγροτική οικονομία, η οποία εκδίδεται μέσω της ψηφιακής υπηρεσίας του ΜΑΑΕ, λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία της Ενιαίας Αίτησης Ενίσχυσης (ΕΑΕ), τα οποία είναι καταχωρισμένα στην εφαρμογή.

Ωστόσο, μέχρι στιγμής, δεν έχει γίνει επικαιροποίηση των στοιχείων των ΕΑΕ, τα οποία αντλούνται αυτόματα από το σύστημα του ΟΣΔΕ, με αποτέλεσμα οι βεβαιώσεις που εκδίδονται από το ΜΑΑΕ να έχουν λήξει από την 15/06/2022, ήτοι από την καταληκτική προθεσμία υποβολής της ΕΑΕ τρέχοντος έτους και ως εκ τούτου δεν μπορούν να γίνουν δεκτές από τις αρμόδιες αρχές κατά την έκδοση των ανωτέρω αδειών εργασίας. Η παραπάνω αδυναμία υποβολής των απαιτούμενων δικαιολογητικών, χωρίς καμία ευθύνη των παραγωγών, έχει παραλύσει σχεδόν την διαδικασία έκδοσης άδειας εποχικής εργασίας στην αγροτική οικονομία ενώ για τις περιπτώσεις της κατά παρέκκλιση διαδικασίας, η προθεσμία της οποίας είναι ελάχιστη, ήτοι μέχρι και την 30 Σεπτεμβρίου του 2022, την καθιστά στην ουσία ανενεργή.

Επίσης, μολονότι η προθεσμία λήγει άμεσα, μόλις προ λίγων ημερών ξεκίνησαν να λειτουργούν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα υποβολής της αίτησης άδειας εποχικής εργασίας οι σχετικές υπηρεσίες για τους παράτυπα διαμένοντες. Ετσι, κατά τη διαδικασία υποβολής των σχετικών αιτημάτων στην αντίστοιχη ηλεκτρονική πλατφόρμα, ενδιαφερόμενοι εργοδότες και κυρίως οι κτηνοτρόφοι που έχουν δηλώσει αποκλειστικά και μόνο βοσκότοπους στην Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (ΕΑΕ), διαπίστωσαν ότι αποκλείονται από αυτή τη δυνατότητα συμμετοχής στη διαδικασία.

Η συγκεκριμένη παράλειψη και αστοχία της διαδικασίας, έχει δημιουργήσει αναστάτωση και ανησυχία σε πλήθος γεωργών και κτηνοτρόφων, οι οποίοι κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς το εργατικό τους δυναμικό.

Τέλος, επειδή όπως προβλέπεται, ο φάκελος αποστέλλεται στο Ελληνικό Προξενείο της χώρας καταγωγής του πολίτη τρίτης χωρας προκειμένου να ολοκληρωθεί η διαδικασία της θεώρησης εισόδου και της χορήγησης «visa», όπου και απαιτείται η επικύρωση πιστοποιητικών όπως οικογενειακής κατάστασης κλπ η συνολική διαδικασία μετάκλησης καθυστερεί υπερβολικά.

Αποτέλεσμα των ως άνω παραλείψεων είναι η αδυναμία έγκαιρης έκδοσης αδειών εργασίας και η συσσώρευση εκατοντάδων χιλιάδων αιτήσεων στις αρμόδιες αρχές.

Το παραπάνω επιβεβαιώνεται και από την ΑΠ:447647/01.08.2022 απάντηση του Υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου επί της υπ’ αριθμ. Πρωτ. 5995/23-06-2022 Ερώτησής μας, αναφορικά με την κατάργηση του άρθρου 13 Α, από την οποία προκύπτει ότι μέσα σε ένα έτος τετραπλασιάστηκαν σχεδόν οι αιτήσεις που εκκρεμούσαν στις αρμόδιες αφού «έως τις 30.4.2021 είχαν υποβληθεί και εκκρεμούσαν στις υπηρεσίες μίας στάσης των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων της χώρας και του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου 55.497 αιτήσεις χορήγησης ή ανανέωσης των αδειών διαμονής, ενώ έως την 30.6.2022 έχουν κατατεθεί και εκκρεμούν 180.117 αιτήσεις χορήγησης ή ανανέωσης των αδειών διαμονής.».

Επειδή σε καμία περίπτωση και λόγω των ανωτέρω αιτιών δεν επιτεύχθηκαν οι στόχοι του άρθρου 16 του ν. 4783/2021(Α’ 38), όπως προκύπτουν από την Αιτιολογική και τις λοιπές συνοδευτικές Εκθέσεις της σχετικής ρύθμισης, ήτοι η διευκόλυνση και επιτάχυνση των διαδικασιών εισόδου των εποχικά εργαζόμενων, η εξοικονόμηση χρόνου, η μεγαλύτερη αποδοτικότητα/αποτελεσματικότητα και η βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών αλλά αντίθετα επιδεινώθηκε σφόδρα ο χρόνος διεκπεραίωσης των αιτήσεων.

Επειδή απαιτείται η εξασφάλιση εργατικού δυναμικού για την αντιμετώπιση των αυξημένων αναγκών και απαιτήσεων του αγροτικού κλάδου διότι η παραγωγική διαδικασία δεν μπορεί να σταματήσει ούτε να περιμένει αλλά η όλο και διογκούμενη έλλειψη εξαιτίας της ιδεοληπτικής, δαιδαλώδους και κακής θεσμικής πρόβλεψης εκτινάσσει περεταίρω το ήδη δυσθεώρητο κόστος παραγωγής και διακόπτει την παραγωγική διαδικασία

Επειδή η εξέλιξη αυτή ανατρέπει το σχεδιασμό και προγραμματισμό των αγροτών απειλώντας τη διασφάλιση της παραγωγής τους.

Επειδή η τυχόν απώλεια του υπάρχοντος εργατικού δυναμικού θα επιδεινώσει την ήδη δυσμενή κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο αγροτικός κόσμος.

Ερωτώνται οι αρμόδιοι κ.κ. Υπουργοί:

-Με ποιο τρόπο προτίθενται να δώσουν άμεση λύση στους αποκλειόμενους εργοδότες από την διαδικασία του άρθρου 16 του Ν. 4783/2021, που στερούνται τη δυνατότητα συμμετοχής στη διαδικασία παραμονής και εργασίας του ήδη υπάρχοντος εργατικού δυναμικού τους στην αγροτική οικονομία;

-Εξετάζετε την παράταση ισχύος της κατά παρέκκλισης διαδικασίας και μετά την 30 Σεπτεμβρίου 2022 και δη εν’ όψει της ανυπαίτιας αδυναμίας προσκόμισης των απαιτούμενων δικαιολογητικών κατά τα ανωτέρω;

-Σκοπεύετε να επαναφέρετε την δυνατότητα απασχόλησης παράτυπα διαμενόντων πολιτών τρίτων χωρών για τις ανάγκες της αγροτικής οικονομίας λαμβάνοντας τα αντίστοιχα νομοθετικά μέτρα;

-Πότε θα αναρτηθούν στο ΜΑΑΕ οι απαιτούμενες για την έκδοση αδειών εποχικής εργασίας βεβαιώσεις μετάκλησης / απασχόλησης πολιτών τρίτων χωρών στην αγροτική οικονομία;»