Του Τάσου Θεοφίλου,  insidestory.gr

«Πενήντα χρονών σχεδόν παρθένος», είχε δηλώσει κάποτε αστειευόμενος ένας συγκελίτης μου για να διαφημίσει τα συγκριτικά του πλεονεκτήματα ως υποψήφιος γαμπρός σε πιθανό προξενιό. Δεν ξέρω τι έκανε στη σεξουαλική του ζωή εκτός φυλακής, ξέρω όμως ότι αυτή μοιραζόταν όλη κι όλη σε λίγα σκόρπια εξάμηνα μέσα σε διάστημα σχεδόν τριών δεκαετιών.

Η αναγκαστική αποχή των κρατουμένων από το σεξ είναι μια προέκταση της στέρησης της ελευθερίας, μια άτυπη παρεπόμενη ποινή ή απλώς μια ακόμη συνέπεια της κάθειρξης. Η σημασία και οι προεκτάσεις της αποχής αυτής συμπυκνώνονται στη φράση «μυρίζει μουνί ακόμα» που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τον νέο και άμαθο κρατούμενο. Το ίδιο λέγεται και περιπαικτικά σε κάποιον που μόλις επέστρεψε από ολιγοήμερη άδεια, πράγμα που συμβαίνει προς το τέλος της ποινής. Όμως το απόσταγμα της συλλογικής σοφίας των κρατουμένων γύρω από το σεξ συμπυκνώνεται στην ευχή προς τον αδειούχο ή αποφυλακιζόμενο κρατούμενο, προτού αυτός αναχωρήσει για την κοινωνία: «Αν δεν σου σηκώνεται, βάλε κωλοδάκτυλο».

Τηλεφωνικό σεξ στον Δομοκό

Η στέρηση του σεξ και η ανάγκη γι' αυτό μπορεί να οδηγήσει σε τραγελαφικά περιστατικά. Όπως του Νίκου, ο οποίος, έπειτα από σχεδόν μια δεκαετία μέσα και χωρίς ούτε μία άδεια, κάπου στα τριάντα του πια χρόνια, είχε κάπως –ποιος ξέρει πώς;– γνωρίσει μια κοπέλα. Είχε συγχρόνως, και για καλή του τύχη, ανακαλύψει μια βλάβη σε ένα από τα καρτοτηλέφωνα του πάνω ορόφου, συνέπεια της οποίας ήταν η δυνατότητα να καλεί χωρίς να τραβάει μονάδες από την τηλεκάρτα. Το μειονέκτημα, βέβαια, ήταν ότι η κλήση μπορούσε να διαρκέσει περίπου μισό λεπτό. Ο Νίκος, λοιπόν, που δεν μπορούσε να αντέξει οικονομικά την αγορά τηλεκαρτών, καυλάντιζε με το κορίτσι του από εκείνο το καρτοτηλέφωνο.

Ένα μεσημέρι πήγε να βάλει την τηλεκάρτα στη σχισμή, αλλά βρέθηκε μπροστά σε μια δυσάρεστη έκπληξη: κάποιος είχε στουμπώσει μέσα της ένα χαρτάκι, εμποδίζοντας την είσοδο της τηλεκάρτας. Δεν εξακρίβωσα ποτέ με βεβαιότητα ποιος ακριβώς προκάλεσε τη δολιοφθορά, παρά μόνο ότι ήταν κάποιος που δεν μπορούσε άλλο να υποφέρει την ερωτική μουρμούρα του Νίκου μέσα στη μεσημεριανή ησυχία, που διακοπτόταν συνεχώς από τους ήχους της επανάκλησης.

Η ερωτική του απελπισία τον οδήγησε λίγες μέρες αργότερα στην εντελώς αψυχολόγητη απόφαση της κλοπής ενός κινητού από κάποιον κρατούμενο, έναν από τους δυο-τρεις που είχαν τη δύναμη να διατηρούν κινητό σε εκείνη την πτέρυγα. Η επιλογή του αυτή κρίθηκε εκ του αποτελέσματος ως κακή, καθώς τη διαδέχθηκαν καθήλωση σε καρέκλα και ξύλο μέχρι να ομολογήσει πού το είχε κρύψει. Ο ίδιος αρνιόταν επίμονα ότι το είχε πάρει, μέχρι που οδηγήθηκε στο νοσοκομείο τη στιγμή που άλλοι κρατούμενοι, κάνοντας έρευνα στο κελί του, εντόπισαν τη συσκευή σφηνωμένη μέσα στο κούφιο πόδι του πλαστικού τραπεζιού.

Έπειτα από λίγες μέρες επέστρεψε από το νοσοκομείο, έχοντας εξασφαλίσει μερικές τηλεκάρτες, τις οποίες πιθανότητα του τις είχε προμηθεύσει το κορίτσι του. Έπιανε, λοιπόν, στασίδι σε ένα από τα διαθέσιμα καρτοτηλέφωνα και μιλούσε όση ώρα διαρκούσε η τηλεκάρτα. Κάποτε ο συντοπίτης του, ο μπάρμπα-Μήτσος, σχολίασε –δυσαρεστημένος από τη διαγωγή του– ότι, ενώ με το ένα χέρι κρατούσε το ακουστικό του καρτοτηλεφώνου, το άλλο το έβαζε στην τσέπη και έπαιζε το πουλί του. Απέδωσα τη φήμη στις κακές προθέσεις του καταγγέλλοντος, ώσπου κάποια στιγμή, βγαίνοντας από το κελί μου, τον είδα ακριβώς απέναντί μου να μιλάει στο καρτοτηλέφωνο. Το σώμα του είχε μια ελαφριά κλίση ορισμένων μοιρών που επέτρεπε να ξεπροβάλλει με σαφήνεια το καμαρωτό του πέος. Αντάλλαξα ένα σύντομο και ξαφνιασμένο βλέμμα με έναν Ιρακινό, του οποίου το βλέμμα είχε επίσης διασταυρωθεί μόλις με εκείνη την επηρμένη απόφυση της απελπισίας. Αμέσως γυρίσαμε αλλού τα μάτια μας, ως μια επικύρωση της σιωπηρής μας συμφωνίας ότι θα συνεχίσουν να παριστάνουν τα στραβά.

Την επόμενη μέρα άκουσα δυνατές φωνές. Δυο Αλβανοί από το διπλανό μου κελί δεν φάνηκαν εξίσου ανεκτικοί και, αφού τον διέκοψαν απροειδοποίητα –σε ποιο άραγε σημείο της αφήγησης;–, τον βγάλανε έτσι, με τα φερμουάρ κατεβασμένα, από την πτέρυγα. Οι έντονες διαμαρτυρίες του δημόσιου αυνανιστή λάμβαναν ως απάντηση τις γροθιές των επιτιθέμενων, αλλά και την κραυγή συναγερμού «ρε, θα μας γκαμήσει αυτός!», η οποία νομιμοποιούσε την πράξη τους.

Έπειτα, όλοι συμφωνήσαν ότι στην τουαλέτα δεν πειράζει, αλλά όχι και μπροστά στα μούτρα μας. Έτσι, με την αποδιοπομπή του τράγου, έληξε και αυτό το πιπεράτο επεισόδιο.

Τσόντες

Δηλωτικές της στέρησης, εκτός από τις φράσεις, είναι και οι διακοσμήσεις πολλών κελιών με γυμνές γυναίκες από κομμένες σελίδες τσοντοπεριοδικών, σε κάποια διαφορετική γωνίτσα από αυτήν που βρίσκονται οι εικόνες της Μεγαλόχαρης. Επιπλέον, καθώς τα συνδρομητικά κανάλια προβλέπονται από τον σωφρονιστικό κώδικα και οι περισσότερες πτέρυγες διαθέτουν συνδρομή, οι τηλεοράσεις είναι συντονισμένες σε κάποιο κανάλι που παίζει όλη μέρα τσόντες. Αυτή είναι η κύρια εικόνα στην πλειοψηφία των τηλεοπτικών δεκτών, την οποία οι κρατούμενοι χαζεύουν με το βαριεστημένο ενδιαφέρον που κανονικά αντιστοιχεί στη θέαση ντοκιμαντέρ.

Ένας παπάς, που γνώρισα τυχαία στα κρατητήρια της Λουκάρεως όσο περίμενα να αρχίσει η δίκη μου και ήταν μέσα καταδικασμένος για σεξουαλικό αδίκημα –καταδίκη με την οποία δεν συμφωνούσε, γιατί σύμφωνα με τον ίδιο όλα έγιναν με τη συναίνεση του δεκαπεντάχρονου, του οποίου κάποια επιφοίτηση φαίνεται θα του ήρθε για να τον καταγγείλει – είχε σχολιάσει αυτήν την τηλεοπτική παράδοση των φυλακών με τη φράση: «Να θες να αγιάσεις και να μη σε αφήνουν!».

Στα επισκεπτήρια των δικηγόρων

Για ελάχιστους προνομιούχους κρατούμενους και ανά μικρές περιόδους κατά τις οποίες τα μέτρα διαβίωσης ενδέχεται να χαλαρώσουν ελαφρά, επιτρέπεται, εντελώς παράτυπα, να κάνουν, με μια σχετική ιδιωτικότητα, «ελεύθερο» επισκεπτήριο σε κάποιον χώρο. Ένας τέτοιος χώρος είναι η αίθουσα επισκεπτηρίων δικηγόρων, προφανώς εκτός των ωρών λειτουργίας της ως τέτοιας. Όταν το ζευγάρι συναντηθεί εκεί, ο υπάλληλος τούς ανακοινώνει ότι σε μία ώρα θα χτυπήσει την πόρτα, πράγμα που θα σημάνει και την είσοδό του. Έπειτα, αποχωρεί διακριτικά και στέκεται μαζί με τους συναδέλφους του έξω από την πόρτα για να πάρουν μάτι. Κάποιες φορές, μάλιστα, οι υπάλληλοι κατατάσσουν τους κρατούμενους σε σχετική βαθμολογική λίστα ανάλογα με τις επιδόσεις τους.

Στις τουαλέτες του δικαστηρίου και στα κελιά της ΣΤ΄

Στην πρώτη μεγάλη δίκη της Γκρικ Μάφια, που υποτίθεται ότι για λόγους ασφαλείας λάμβανε χώρα στην ειδική αίθουσα των Γυναικείων Φυλακών Κορυδαλλού, ορισμένοι από τους κατηγορούμενους μίσθωναν σεξεργάτριες, οι οποίες με την αζημίωτη ανοχή κάποιων αστυνομικών τούς περίμεναν στις τουαλέτες του κτιρίου. Ώσπου κάποια στιγμή, η σύζυγος και συγκατηγορούμενη ενός βασικού κατηγορούμενου, προφυλακισμένη και η ίδια ως συνεργός του, αντιλήφθηκε τι συνέβαινε και, αφού χάλασε τον κόσμο, τους χάλασε και τη βρωμοδουλειά.

Πάντως, την εποχή που η Γκρικ Μάφια μεσουρανούσε, η τριαρχία της είχε κατακτήσει το προνόμιο να πραγματοποιούνται οικογενειακά επισκεπτήρια μέσα στα κελιά της, στη ΣΤ΄ πτέρυγα του Κορυδαλλού. Καθώς ο κύριος Βασίλης και ο θείος Τζο ήταν νοικοκύρηδες άνθρωποι και οικογενειάρχες, περιορίζονταν αποκλειστικά σε οικογενειακές επισκέψεις, ενώ ένας άλλος της παρέας, που ήταν πιο μουρντάρης, ερμήνευε κάπως πιο διασταλτικά τον ορισμό της οικογένειας, προεκτείνοντάς τον και σε περιστασιακούς δεσμούς.

Σάιμπερ σεξ, σέξτινγκ και καρτελάκι «WC»

Όλα τα παραπάνω ισχύουν για μια ισχνή μειοψηφία κρατουμένων και στην πραγματικότητα δεν αποτελούν παρά γκροτέσκες εξαιρέσεις σε έναν κανόνα σεξουαλικής στέρησης και αποχής. Για τη μεσαία τάξη των κρατουμένων, μια λύση που προσομοιάζει κάπως με το σεξ είναι αυτή του σέξτινγκ ή του σάιμπερ σεξ. Βέβαια αυτό είναι κάτι που μπορεί, στην πράξη και υπό προϋποθέσεις, να γίνει μόνο στον Κορυδαλλό, όπου η κατοχή κινητού είναι πιο εύκολη υπόθεση. Όσο για τον σκόπελο της απουσίας ιδιωτικότητας, αυτός μπορεί να ξεπεραστεί με ένα καρτελάκι με την ένδειξη «WC» που τοποθετείται έξω από το κελί, παριστάνοντας ότι εκείνη την ώρα το κελί έχει τη χρήση τουαλέτας (στον Κορυδαλλό η τουαλέτα δεν διαχωρίζεται από το υπόλοιπο κελί και η προσωρινή μετατροπή του για την χρήση του ως τέτοια αποτελεί κυρίαρχη πρακτική) και αποθαρρύνοντας την είσοδο των υπόλοιπων συγκελιτών. Ωστόσο, η διάρκεια της τηλεδιάσκεψης πρέπει, για να είναι πειστική, να είναι ανάλογη με τη χρήση για την οποία υποτίθεται ότι έχει δεσμευτεί το κελί.

Αγκαλιές

Η απαγόρευση του σεξ για τους κρατούμενους έχει τις ρίζες της στις πουριτανικές θέσεις των πρώτων θεωρητικών του σωφρονισμού ή στις ρίζες του ίδιου του σωφρονισμού που φτάνουν μέχρι τα μοναστήρια και βρίσκονται στον πυρήνα της λειτουργίας όλων των ιδρυμάτων, κατ’ επέκταση και της φυλακής.

Ωστόσο, δεν πρόκειται για μια αυτονόητη απαγόρευση. Γι' αυτό και στις φυλακές ορισμένων κρατών, όπως στην Αλβανία, το σεξ δεν απαγορεύεται στους κρατούμενους, αλλά προβλέπεται ως μέτρο για τη διατήρηση του θεσμού της οικογένειας.

Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων στην Ελλάδα πάντως, ένας κρατούμενος μπορεί να περάσει δεκαετίες ολόκληρες χωρίς να κάνει όχι μόνο σεξ, αλλά ούτε καν μια αγκαλιά. Ακόμα και για τους ελάχιστους που έχουν την τύχη και την πολυτέλεια να τους επισκέπτεται η σύντροφός τους στη φυλακή, ο χώρος που τα επισκεπτήριά τους φιλοξενούνται είναι τόσο αφιλόξενος και η διαδικασία που υποχρεωτικά προηγείται τόσο γραφειοκρατική, ώστε ακόμα και η μεταξύ τους σωματική επαφή καταλήγει να αποτελεί κάτι σαν διεκπεραίωση. Και τελικά, καμιά φορά αυτό που, στ’ αλήθεια, μπορεί να λείπει από έναν κρατούμενο δεν είναι μόνο, ή δεν είναι τόσο, το σεξ, αλλά μια αγκαλιά που να μη χρειάστηκε ως προϋπόθεση την έγκριση της σωφρονιστικής υπηρεσίας.

Όσο για το σεξ μεταξύ κρατουμένων, αυτό είναι σπάνιο στις ελληνικές αντρικές φυλακές, όπως επίσης και ο σεξουαλικός καταναγκασμός ανάμεσά τους. Η ομοφυλοφιλία στην κοινότητα των κρατούμενων, καθώς και τα ζητήματα γύρω από αυτήν, αξίζει να απασχολήσουν σε επόμενο θέμα.

*Ο Τάσος Θεοφίλου έχει ασχοληθεί με: Δικαστικό ρεπορτάζ, ρεπορτάζ φυλακής, ιστορίες από τη φυλακή, ιστορίες από τα δικαστήρια, έρευνα και αναπαλαίωση αστυνομικών και δικαστικών αφηγήσεων του ημερήσιου μεσοπολεμικού Τύπου.