Ο κομματισμός κυριάρχησε εθιμικά στο δημόσιο βίο από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους και ταυτίστηκε τελικά με τη λειτουργία του, ως ανάγκη επιβίωσης. Ακόμα και σ’ αυτή τη μαύρη περίοδο της κρίσης, διάχυτη είναι η αίσθηση πως η ισχύς ταυτίζεται με το κόμμα. Η γνωριμία, η κλίκα, η παρέα, ο «σύντροφος», ο κουμπάρος, είχαν πάντοτε καταλυτικό ρόλο στην «πρόοδο» των στελεχών της δημόσιας διοίκησης αλλά και της κρατικοδίαιτης «επιχειρηματικότητας». Το μέσον, η ίντριγκα και η ισχύς της ομάδος, υπερνικούσε κατά κανόνα ακόμα και κάποιες καλές προθέσεις πολιτικών που ήθελαν ένα κράτος με ευρωπαϊκές δομές και λειτουργίες. Γι αυτό και οι εκάστοτε προσπάθειες εκσυγχρονισμού είτε ήταν ημιτελείς είτε αυτοαναιρούνταν. 

Οι κομματικές ταυτότητες κι επετηρίδες, υπερίσχυσαν κατά κράτος, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων και συμψηφισμών. Επί της ουσίας, οι μη κομματικοποιημένοι πολίτες λειτούργησαν ως κομπάρσοι που σφράγισαν την κομματική επικυριαρχία. Το εκάστοτε κυβερνών κόμμα, ανέκαθεν κατείχε εθιμικά ιδιοκτησιακά δικαιώματα στο κράτος. Στην κατοχή του έρχονταν η κυριότητα της διοίκησης κι ως εκ τούτου, φρόντιζε για τις επικαρπίες της. Έτσι, οι κομματικοί-αρεστοί κρίνονταν ως άριστοι ενώ οι υπόλοιποι αντιμετωπίζονταν περίπου ως δυσάρεστοι… 

Οι κομματικοί, ως πιστοί «στρατιώτες», ήταν και είναι μονίμως έτοιμοι να αναλάβουν οποιοδήποτε (ηγετικό) ρόλο, με τους «ποιμένες» να τονίζουν ότι παντού καραδοκούν οι «λύκοι» της αντιπολίτευσης, εξωτερικής ή εσωτερικής. Οι εκλεκτοί του εκάστοτε κόμματος εξουσίας, επιλέγονταν με βάση μια επετηρίδα εσωτερικών ισορροπιών και συσχετισμών. Έτσι προέκυψε η πάγια τακτική του «βλέποντας και κάνοντας», ως μια δοκιμασμένη συνταγή διοίκησης. Δεν είναι λοιπόν καθόλου τυχαίο ότι στη νεοελληνική πολιτική ζωή κυριάρχησαν η έλλειψη σχεδιασμού και οργάνωσης, η προχειρότητα και το περίπου. Κάπου εκεί ενδιάμεσα, χωρούσε και κάποιο όραμα… αρεστό στη μάζα που διψούσε για εύκολες λύσεις και χάϊδεμα αυτιών μέχρι… χρεοκοπίας.

Ζητούμενο της σύγχρονης εποχής είναι η ουσιαστική εφαρμογή της αξιοκρατίας που θα οδηγούσε στην ανάπτυξη μιας αρμονικής σχέσης ανάμεσα στην πολιτική και την κοινωνία, απελευθερωμένη από τον κομματικό καταναγκασμό που χρόνια τώρα ανακυκλώνει το λαϊκισμό και τα συμφέροντα των συντεχνιών. Ωστόσο, ο κομματισμός, είναι μια θλιβερή πραγματικότητα που δυστυχώς εξακολουθεί να κυριαρχεί εθιμικά και νομότυπα στη νεοελληνική κοινωνία. Είναι ο δούρειος ίππος που έφερε την υπερεξουσία της τρόϊκας και του ΔΝΤ για να βάλει σε (νέα) τάξη τη χώρα μας, παραχωρώντας την επικαρπία στους δανειστές. Ο κομματισμός μετέτρεψε το κράτος σε κώμα, με τελικούς αποδέκτες του χρέους τους ίδιους τους πολίτες. Σε μια κοινωνία χαμηλών προσδοκιών, όπου το νόμιμο-εθιμικό έχει κυριαρχήσει κατά κράτος του ηθικού, βαδίζουμε ζεμένοι στο άρμα της ψωροκώσταινας, ελπίζοντας πλέον όχι στον πατριωτισμό των Ελλήνων αλλά στον οίκτο των δανειστών εν μέσω γεωπολιτικών εξελίξεων…

Ο Μιλτιάδης Γ. Δεληχάς είναι Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ.