Ειλικρινή συνεργασία απ' όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για την ομαλή ολοκλήρωση του τρέχοντος ΕΣΠΑ με σωστή διαχείριση των πόρων του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων για το 2016, αλλά και για την κάλυψη των αναγκών της νέας προγραμματικής περιόδου, ζήτησε ο Πρόεδρος της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας κ. Κώστας Αγοραστός μιλώντας τη Δευτέρα στην πρώτη συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης του νέου ΕΣΠΑ 2014-2020.

"Είναι προφανές ότι η οικονομική αστάθεια των τελευταίων μηνών, επηρέασε άμεσα και αρνητικά την πρόοδο των εργασιών των έργων.  Παράλληλα, οι περιορισμένοι πόροι του Π.Δ.Ε. δυσχέραιναν την πορεία των έργων, κατάσταση που αναμένεται να συνεχιστεί και στο 2016" διαπίστωσε ο κ. Αγοραστός, για να τονίσει πως "πρέπει να συνεργαστούμε ειλικρινώς για τη διαχείριση των πόρων του Π.Δ.Ε. έτους 2016 έναντι των απαιτήσεων σε εθνικούς πόρους στο 2016 για την ολοκλήρωση των έργων των Προγραμμάτων 2007-2013, αλλά και την κάλυψη των αναγκών χρηματοδότησης των έργων 2014-2020, λαμβάνοντας υπόψη και τις εισροές από την Ε.Ε. με τις τροποποιήσεις του Κανονισμού που υπήρξαν : 100% συγχρηματοδότηση, αποπληρωμή στο 2015 και όχι μετά τις Τελικές Εκθέσεις των Προγραμμάτων, αύξηση προκαταβολής στο ΕΣΠΑ 2014-2020. Είμαστε εδώ για να συνεργαστούμε και να καταλήξουμε σε συμπεράσματα παραγωγικά και εφαρμόσιμα, με τη στήριξη πάντοτε και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής."

Σχετικά με το νέο ΕΣΠΑ, εστίασε στην ανάγκη "να  ληφθούν αποφάσεις για τον τρόπο διαχείρισης των αναγκών ανά κρίσιμο τομέα, έναντι των διαθέσιμων πόρων" γιατί όπως εξήγησε "όλοι γνωρίζουμε ότι οι πόροι που διατίθενται σε πολλές κατηγορίες ακόμα και υποχρεωτικών δεσμεύσεων , υπολείπονται των απαιτουμένων. Και πρέπει να ενεργήσουμε άμεσα, συμπλήρωσε ο Πρόεδρος των Περιφερειαρχών, ώστε και αποτέλεσμα να έχουν τα Προγράμματα, αλλά και να μην δημιουργηθεί κάποια στιγμή «κενό» χρηματοδότησης για δράσεις. Να επιλέξουμε αυτά που είναι απαραίτητα και που συνάδουν στις σημερινές και πραγματικές ανάγκες και να τα ωριμάσουμε άμεσα".

Τέλος, ο κ. Αγοραστός ζήτησε ενεργή συμμετοχή της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας στις διαβουλεύσεις για τις  εξειδικεύσεις τομέων των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ, καθώς όπως είπε "τα ΠΕΠ μπορεί να είναι διακριτά Προγράμματα, αλλά είναι άμεσα εξαρτώμενα από αποφάσεις της κεντρικής κυβέρνησης. Υπάρχουν «Αιρεσιμότητες» και  «Αυτοδεσμεύσεις»  που δεν τακτοποιούνται αποκλειστικά σε περιφερειακό επίπεδο, αλλά κυρίως σε κεντρικό. Υπάρχει απαίτηση εξειδίκευσης δράσεων  πολιτικής κεντρικών τομέων που χρηματοδοτούνται από τα ΠΕΠ , ανάγκη εξορθολισμού του κόστους των δράσεων. Και όλα αυτά πρέπει να λυθούν για να μπορεί ένα ΠΕΠ να προχωρήσει σε υλοποίηση για μεγάλο μέρος των πόρων και δράσεών του. Ενδεικτικά θα αναφέρω : Διαχείριση απορριμμάτων, Έργα και δράσεις αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, Δράσεις Κοινωνικού Ταμείου."

Αναλυτικά η τοποθέτηση του Προέδρου της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας: 

Κυρίες και κύριοι

Βρισκόμαστε σε ένα ιδιαίτερα κρίσιμο σημείο σε σχέση με τα Προγράμματα του ΕΣΠΑ :

η περίοδος 2007-2013 λήγει στο τέλος 2015

τα νέα Προγράμματα 2014-2020, πρέπει να ενεργοποιηθούν ουσιαστικά και άμεσα για να προσδώσουν τα οφέλη τους στον τόπο μας

Και οι συνθήκες στο οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι, καταγράφονται παράλληλα δυσμενείς. 

Η σημερινή Συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης 2014-2020 πρέπει να είναι ουσιαστική.  Όλοι οι φορείς που εκπροσωπούνται εδώ σήμερα, πρέπει να  συζητήσουν και συνεργαστούν ειλικρινώς ,  για να πετύχουμε τους κοινούς στόχους μας. Να συναποφασίσουμε τον τρόπο που θα προχωρήσουμε, να θέσουμε χρονοδιαγράμματα και να δεσμευτούμε. 

Η ΕΝ.ΠΕ. από τη σύστασή της και έως σήμερα, οι Περιφερειακές Αρχές και οι Διαχειριστικές Αρχές τους, εργάζονται και συνεργάζονται για την πρόοδο των Προγραμμάτων 2007-2013 , αλλά και την ορθή ενεργοποίηση των Νέων της περιόδου 2014-2020. Κρίνουμε πώς δεν θα υπάρχουν απώλειες στα ΠΕΠ περιόδου 2007-2013, θα κλείσουν σε ποσοστό τάξης 110%   της συνολικής δαπάνης τους και θα υπάρξει ομαλή μετάβαση στα Νέα ΠΕΠ. 

Συνεχίζουμε να επικροτούμε την απόφαση που λήφθηκε για ύπαρξη διακριτών Προγραμμάτων 2014-2020 ανά Περιφέρεια, με Περιφερειακές Αρχές Διαχείρισης , με πόρους και από το ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ : πολυτομεακά και πολυταμειακά.  Επίσης, για την εκχώρηση πόρων του Ταμείου Συνοχής από το Τομεακό Πρόγραμμα (ΥΜΕΠΕΡΑΑ) στις Περιφέρειες για έργα περιβάλλοντος (σκουπίδια-λύματα κυρίως). Αναμένουμε βέβαια την ικανοποίηση της δέσμευσης για εκχώρηση πόρων και από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, αμέσως μετά την έγκρισή του. Και για όλο το ποσοστό και δράσεις που συμφωνήθηκε. Και όπως και στην περίοδο 2007-2013, δεσμευόμαστε ότι θα προχωρήσουμε αποτελεσματικά και επί των κανόνων που τέθηκαν, παρόλες τις αντιξοότητες. 

Επικροτούμε την προσπάθεια «ελάφρυνσης» στο Νέο Σύστημα Διαχείρισης, για την οποία συνεργαστήκαμε με το Υπουργείο.  Ως παράδειγμα, η λειτουργία 1 Σ.Α.Ε. ανά Πρόγραμμα , που αναμένεται να βελτιώσει ιδιαιτέρως τις διαδικασίες και χρόνους που απαιτούνταν με τις πολλαπλές και εμπλεκόμενες Σ.Α.Ε. και αρμοδιότητες που είχαμε έως σήμερα. Ο 1 Ενιαίος Λογαριασμός ΕΣΠΑ, που διασφαλίζει τους πόρους για τα έργα του.

Το σύστημα όμως χρήζει αποφάσεων και ενεργειών που θα επιταχύνουν ουσιαστικά την υλοποίηση, στο πλαίσιο βεβαίως των Νέων Κανονισμών και κανόνων που ισχύουν για τα Διαρθρωτικά Ταμεία– που μένει να αποδειχθεί κατά πόσο βοηθάνε και δεν εμπλέκουν γραφειοκρατικά περαιτέρω τις διαδικασίες.

Τα ΠΕΠ μπορεί να είναι διακριτά Προγράμματα, αλλά είναι άμεσα εξαρτώμενα από αποφάσεις της κεντρικής κυβέρνησης. Υπάρχουν «Αιρεσιμότητες» και  «Αυτοδεσμεύσεις»  που δεν τακτοποιούνται αποκλειστικά σε περιφερειακό επίπεδο, αλλά κυρίως σε κεντρικό. Υπάρχει απαίτηση εξειδίκευσης δράσεων  πολιτικής κεντρικών τομέων που χρηματοδοτούνται από τα ΠΕΠ , ανάγκη εξορθολισμού του κόστους των δράσεων. Και όλα αυτά πρέπει να λυθούν για να μπορεί ένα ΠΕΠ να προχωρήσει σε υλοποίηση για μεγάλο μέρος των πόρων και δράσεών του. Ενδεικτικά θα αναφέρω : Διαχείριση απορριμμάτων, Έργα και δράσεις αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, Δράσεις Κοινωνικού Ταμείου. 

Η ΕΝ.ΠΕ. καταθέτει και μέσω της Επιτροπής Παρακολούθησης, αίτηση για ενεργή συμμετοχή της στις διαβουλεύσεις για εξειδικεύσεις τομέων των ΠΕΠ, για την έκδοση του κανονιστικού πλαισίου για δράσεις τους –όπου απαιτείται- και για τον εξορθολογισμό του κόστους τους. Ζητάμε : καταγραφή – ιεράρχηση - εξειδίκευση τομέων στα Π.Ε.Π.  σε συνέργεια και επιμερισμό με τα σχετικά Τομεακά Ε.Π., σε συνεργασία με τις Επιτελικές Δομές των Υπουργείων και τις αρμόδιες κεντρικές συντονιστικές υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομίας.

Πρέπει και ζητάμε να υπάρξει άμεσα ένας Οδικός Χάρτης Ενεργειών και επιμερισμός ευθύνης ανά Φορέα με χρονοδιάγραμμα, για Άμεση Ενεργοποίηση των Π.Ε.Π. στο πλαίσιο των Π/Υ και των υποχρεωτικών στόχων και δεσμεύσεών τους (δείκτες-πλαίσιο επίδοσης-στόχοι-δεσμεύσεις απορρόφησης), βλέποντας πρώτα απ΄όλα την κοινωνία και την οικονομία των περιφερειών μας και τις ανάγκες τους. Ταυτόχρονα πρέπει να  ληφθούν αποφάσεις για τον τρόπο διαχείρισης των αναγκών ανά κρίσιμο τομέα, έναντι των διαθέσιμων πόρων στο ΕΣΠΑ 2014-2020.

Γιατί όλοι γνωρίζουμε ότι οι πόροι που διατίθενται σε πολλές κατηγορίες ακόμα και υποχρεωτικών δεσμεύσεων , υπολείπονται των απαιτουμένων.

Και πρέπει να ενεργήσουμε άμεσα , ώστε και αποτέλεσμα να έχουν τα Προγράμματα, αλλά και να μην δημιουργηθεί κάποια στιγμή «κενό» χρηματοδότησης για δράσεις. Να επιλέξουμε αυτά που είναι απαραίτητα και που συνάδουν στις σημερινές και πραγματικές ανάγκες και να τα ωριμάσουμε άμεσα.

Πρέπει να ξαναδούμε τις «Εκχωρήσεις» του ΥΜΕΠΕΡΑΑ, υπό το πρίσμα των απαιτήσεων που καταγράφονται σήμερα (υπόλοιπο έργων που ξεκίνησαν, υποχρεώσεις ΠΕΣΔΑ κ.α.)

Πρέπει να δούμε τη δυνατότητα ενίσχυσης του προϋπολογισμού του Θεματικού Στόχου 9 (  κοινωνικής ένταξης - καταπολέμηση της φτώχειας και των διακρίσεων) από άλλους Στόχους του Ε.Κ.Τ., γιατί οι συνθήκες σήμερα έχουν αλλάξει και οι πόροι στον Θ.Σ.9 καθίστανται ελάχιστοι.

Να δούμε απλοποιήσεις , να ξεπεράσουμε αγκυλώσεις. Να είμαστε θετικοί στην εκχώρηση αρμοδιότητας προκήρυξης – αξιολόγησης – ένταξης και διαχείρισης πράξεων Κρατικών Ενισχύσεων (και για την έρευνα και για την επιχειρηματικότητα) σε Περιφερειακούς Φορείς, και να νομοθετήσουμε σχετικά.

Να προωθήσουμε διατάξεις που ενώ δεχόμαστε ότι είναι απαραίτητες, δεν προχωράνε. Ενοποίηση των Διευθύνσεων Περιβάλλοντος και Υδάτων Αποκεντρωμένων Διοικήσεων με αυτές των Αιρετών Περιφερειών. Ενίσχυση με προσωπικό των όλων κρίσιμων Διευθύνσεων για γρήγορες διεκπεραιώσεις (αδειοδοτήσεις, εγκρίσεις). Νομοθέτηση της πρόβλεψης του Ν.4314/2014 για δημιουργία Μητρώου Επιβλεπόντων , για τη στήριξη των αδύναμων φορέων.

Ενίσχυση των Ηλεκτρονικών Πλατφορμών, π.χ. : Ηλεκτρονικές Πληρωμές (ένας μόνο κωδικός ανά φορέα έως σήμερα), Ηλεκτρονικοί Διαγωνισμοί (άγνωστο εάν προλάβουμε στην προθεσμία του Νόμου να λειτουργήσουμε την πλατφόρμα – 1/12/2015).

Και πρέπει βεβαίως να δούμε το «πώς» κλείνουν τα Προγράμματα του 2007-2013 και τί δεσμεύσεις μεταφέρονται στα Προγράμματα του 2014-2020.

Είναι προφανές ότι η οικονομική αστάθεια των τελευταίων μηνών, επηρέασε άμεσα και αρνητικά την πρόοδο των εργασιών των έργων.  Παράλληλα, οι περιορισμένοι πόροι του Π.Δ.Ε. δυσχέραιναν την πορεία των έργων, κατάσταση που αναμένεται να συνεχιστεί και στο 2016. 

Ως προς το ζήτημα αυτό : πρέπει να συνεργαστούμε ειλικρινώς για τη διαχείριση των πόρων του Π.Δ.Ε. έτους 2016 έναντι των απαιτήσεων σε εθνικούς πόρους στο 2016 για την ολοκλήρωση των έργων των Προγραμμάτων 2007-2013, αλλά και την κάλυψη των αναγκών χρηματοδότησης των έργων 2014-2020, λαμβάνοντας υπόψη και τις εισροές από την Ε.Ε. με τις τροποποιήσεις του Κανονισμού που υπήρξαν : 100% συγχρηματοδότηση, αποπληρωμή στο 2015 και όχι μετά τις Τελικές Εκθέσεις των Προγραμμάτων, αύξηση προκαταβολής στο ΕΣΠΑ 2014-2020.

Είμαστε εδώ για να συνεργαστούμε και να καταλήξουμε σε συμπεράσματα παραγωγικά και εφαρμόσιμα, με τη στήριξη πάντοτε και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. 

Ως προς το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιφέρειας Θεσσαλίας

2007-2013:

Το μέρος του Προγράμματος «Θεσσαλία-Στερεά Ελλάδα-Ήπειρος 2007-2013» που διαχειρίζεται η Περιφέρεια Θεσσαλίας, σύμφωνα με την πρόοδο των έργων και όπως καταγράφηκε και στις συναντήσεις συνεργασίας με τους αρμοδίους του Υπουργείου Οικονομίας και Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προβλέπεται να ολοκληρωθεί κανονικά – με συνθήκη την συνέχιση της εξομάλυνσης και εξασφάλισης χρηματοδότησης όπως επήλθε το τελευταίο διάστημα. 

(η Διαχειριστική Αρχή διαχειρίζεται πόρους 355 εκ.ευρώ Δημόσια Δαπάνη, και η Διεύθυνση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού πόρους περίπου 23 εκ.ευρώ)

2014-2020

Το Π.Ε.Π. Θεσσαλίας 2014-2020, συνολικής δημόσιας δαπάνης 401 εκ.ευρώ, που επιμερίζεται σε 330 εκ.ευρώ με συγχρηματοδότηση ΕΤΠΑ και 71 εκ.ευρώ με συγχρηματοδότηση ΕΚΤ , ξεκίνησε να υλοποιείται.

Η 1η Επιτροπή Παρακολούθησης τον Ιούνιο 2015, εξειδίκευσε δράσεις 144 εκ.ευρώ (ποσοστό 36%). 

Αυτές αφορούσαν δράσεις ΕΚΤ που ενεργοποιήθηκαν ήδη και έχουν εκδοθεί και οι Αποφάσεις Ένταξης (Βρεφονηπιακοί σταθμοί και ΚΔΑΠ, αντίστοιχες δομές για ΑμΕΑ, Δράσεις υποστήριξης εκπαίδευσης ΑμΕΑ).

Για το ΕΤΠΑ : Δράσεις οδικών διευρωπαϊκών δικτύων για τις οποίες εκδόθηκε η σχετική πρόσκληση και αναμένεται ένταξη πράξεων, δράσεις οδικών συνδέσεων με διευρωπαϊκά δίκτυα με τη σχετική πρόσκληση να εκδίδεται άμεσα.

Επίσης επίκειται έκδοση πρόσκλησης εντός του 2015, για δράσεις εξασφάλισης ποιότητας και επάρκειας πόσιμου ύδατος, επεξεργασίας λυμάτων σε οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων σε ευαίσθητες περιοχές, υποδομές υγείας και τεχνική υποστήριξη ΕΤΠΑ και ΕΚΤ.  

Η πιλοτική δράση της RIS3 και της επιχειρηματικότητας που εξειδικεύτηκε, τελεί εν αναμονή οριστικοποίησης του Συστήματος Διαχείρισης , προκειμένου να προχωρήσουμε σε ορισμό Ενδιάμεσου Φορέα Διαχείρισης και εκπόνηση και έγκριση Οδηγών Εφαρμογής για έκδοση προσκλήσεων.

Τέλος, η δράση που αφορά σε αναβάθμιση σιδηροδρομικού δικτύου ΔΕΔ-Μ, εξετάζεται ως προς την ωριμότητά της για προώθηση πρόσκλησης, δεδομένου του σημαντικού προϋπολογισμού της στο ΠΕΠ (47,5 εκ.ευρώ)

Περιφερειακά σχέδια 

Η Περιφερειακή Στρατηγική για την Κοινωνική Ένταξη και καταπολέμηση της φτώχειας έχει εγκριθεί. Δράσεις της εξειδικεύονται στην τρέχουσα περίοδο, προκειμένου σε συνεργασία με τις αρμόδιες κεντρικές αρχές να προχωρήσουμε σε έναρξη υλοποίησης.

Η Περιφερειακή Στρατηγική για τους ΡΟΜΑ επικαιροποιήθηκε και εγκρίθηκε.

Το ΠΕΣΔΑ , μετά την απαίτηση επανεξέτασής του με τα δεδομένα του νέου ΕΣΔΑ , αναμένεται να επανυποβληθεί για έγκριση εντός του 2015, καθόσον όλοι οι Δήμοι της Θεσσαλίας ολοκληρώνουν την εκπόνηση των τοπικών σχεδίων τους.

Η Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης εγκρίθηκε , ενώ στην τρέχουσα περίοδο εξειδικεύεται το Σχέδιο Δράσης της μέσα από διαδικασία επειχειρηματικής ανακάλυψης, με ορίζοντα ολοκλήρωσης εντός του 2015.

Εγκρίθηκε το Στρατηγικό Σχέδιο Δημοσιότητας του ΠΕΠ , ενώ ξεκίνησε και η υλοποίηση δράσεων.

Συνεργαζόμαστε με τους δυνητικούς δικαιούχους για ωρίμανση έργων τους και ετοιμότητά τους έναντι των νέων κανόνων που ισχύουν. Αντίστοιχα με φορείς επιχειρηματικότητας και έρευνας. 

Συνεργαζόμαστε με αρμόδιες κεντρικές αρχές για προώθηση περαιτέρω δράσεων.

Κλείνω επαναλαμβάνοντας ότι απαιτείται συντονισμός και εργασία όλων, εξειδίκευση των κανόνων, ενημέρωση προς όλους για τις νέες διατάξεις και άμεση ενεργοποίηση Προγραμμάτων, γιατί η κοινωνία και η αγορά δεν περιμένουν.