Εισήγηση στην Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης έκανε σήμερα ο βουλευτής ΑΝΕΛ Λάρισας Βασίλης Κόκκαλης. 

Στην εισήγησή του επί του σχεδίου νόμου "Μεταρρυθμίσεις ποινικών διατάξεων, κατάργηση των καταστημάτων κράτησης Γ΄ Τύπου και άλλες διατάξεις" ο βουλευτής αναφέρει:

Κε Υπουργέ, Κυρίες και Κύριοι μέλη της επιτροπής

Σύμφωνα με τον πρόλογο της αιτιολογικής έκθεσης ορίζεται ότι, «ο εξορθολογισμός της ποινικής καταστολής σε κάθε όψη της εξυπηρετεί τόσο αντεγκληματικά όσο και δικαιοκρατικά αιτήματα, αφού τη διατηρεί πρόσφορη και σε ετοιμότητα για την τήρηση εκείνων τω συμπεριφορών που πραγματικά φέρουν χαρακτηριστικά ιδιαίτερης απαξίας (βαρύ άδικο και αυξημένη ενοχή).

Κε Υπουργέ Κε Καθηγητά

Με τις εν λόγω ρυθμίσεις ουσιαστικά επιχειρείται μια τομή έστω και μικρή στην θεωρία της ποινής. Η ποινή σήμερα είναι ρυθμισμένη αντίδραση του κράτους στο έγκλημα με προσβολή αγαθών του δράστη. Σκοπός της είναι η προστασία των εννόμων αγαθών με την γενική και την ειδική πρόληψη του εγκλήματος αλλά και η οριοθέτηση της καταστολής. Η ποινική δραστηριότητα των οργανωμένων κοινωνιών θεσμοποιεί ένα άμεσο κοινωνικό φαινόμενο που συναντάται σε όλους τους ανταγωνιστικούς κοινωνικούς σχηματισμούς. Την αντίδραση στις προσβολές βασικών αγαθών της κοινωνικής ζωής από ανθρώπους. Την αντίδραση δηλαδή που προέρχεται είτε από τους ίδιους τους φορείς των αγαθών, είτε από άλλα άτομα με κοινά μαζί του συμφέροντα. Συνεπώς μαζί με την ποινική καταστολή στην αιτιολογική έκθεση πρέπει να προστεθεί και η έννοια: αρρύθμιστη κοινωνική αντίδραση. Είναι δύο (2) έννοιες οι οποίες δεν πρέπει να αποκλείονται η μία από την άλλη, αλλά να αναγνωρίζεται η συνύπαρξή τους. Οι συνέπειες μιας σκόπιμης ή μη παραγνώρισης αυτής της σχέσης γίνονται φανερές στην περίπτωση της αντιστοιχίας της ποινής με την άτυπη κοινωνική αντίδραση. Όταν η ποινή είναι (ή προβλέπεται ότι θα είναι) πολύ ήπια σε σχέση με τον αντίκτυπο του εγκλήματος στην κοινωνία, δημιουργείται κίνδυνος αυτοδικίας και άλλων εκδικητικών ενεργειών. Όταν αντίθετα είναι υπερβολικά αυστηρή εκδηλώνεται κάποια κριτική διάθεση και δυσφορία απέναντι στον μηχανισμό  απονομής της δικαιοσύνης ή και πίστη για την απονομή χάρης στο πρόσωπο που καταδικάστηκε.

Επειδή η ποινή αποτελεί την αντίδραση της πολιτείας απέναντι στο έγκλημα και το δράστη έχουσα (αυτή η αντίδραση) μια ιδιαίτερη αποδοκιμασία, πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί ώστε να διασφαλίζουμε συνεχώς το κράτους δικαίου και το αίσθημα εμπιστοσύνης και δικαιοσύνης στους πολίτες. 

Όπως προαναφέρθηκε η ποινή είναι η ρυθμισμένη αντίδραση της οργανωμένης κοινωνίας, του κράτους απέναντι στα εγκλήματα. Η αντίδραση αυτή μπορεί να ποικίλει, εξαρτάται απ΄ το είδος του εγκλήματος αλλά και απ΄ τις αρρύθμιστες κοινωνικές αντιδράσεις. Ο νομοθέτης οφείλει όμως να είναι προσεκτικός και η ποινή να λειτουργεί ως παράγων πρόληψης και όχι ως παράγων πρόκλησης εγκλημάτων.

Σε γενικές γραμμές το νομοσχέδιο που κατατέθηκε κινείται στο πνεύμα του κράτους Δικαίου, πλην όμως οι ΑΝ.ΕΛ έχουμε σοβαρές επιφυλάξεις σε ορισμένες διατάξεις όπως η ποινική αντιμετώπιση των κρατουμένων με σοβαρότατα προβλήματα υγείας για τους οποίους προτείνουμε την κατ΄ οίκον νοσηλεία με τροποποίηση του άρθρου 557 ΚΠοινΔ που αναφέρεται στην διακοπή εκτέλεσης της ποινής και κατ΄ ανάλογη εφαρμογή με το κατατεθέν άρθρο 56 ΠΚ. Επίσης προτείνουμε να εξαιρεθούν από την ρύθμιση τα εγκλήματα που αφορούν την τρομοκρατία. 

Β. Για την σωφρονιστική πολιτική.

Η φυλακή καθιερώθηκε ως η σπουδαιότερη και πιο συνηθισμένη ποινική κύρωση μόνο από την εποχή της εμφάνισης του Διαφωτισμού. Μέχρι τότε οι κυριότερες ποινές ήταν η θανάτωση και οι σωματικές ποινές. Στην εποχή μας το ενδιαφέρον για τα δικαιώματα των κρατουμένων τονώθηκε από μια σειρά γεγονότων που συγκίνησαν ή συγκλόνισαν την κοινή γνώμη, όπως αυτοκτονίες κρατουμένων, η ραγδαία αύξηση του ποσοστού των, νέων κυρίως, κρατουμένων για πράξεις σχετικές με τα ναρκωτικά.

Κε Υπουργέ

Ένα ορθό νομοσχέδιο πρέπει να συνοδεύεται από εξίσου ορθή επιστημονική αιτιολογική έκθεση. Παρελήφθη απ΄ αυτή το γεγονός πως ο εγκλεισμός ως στέρηση της ελευθερίας είναι ήδη μια τιμωρία απ΄ την πολιτεία και γι΄ αυτό οι συνθήκες κράτησης και οι εσωτερικοί κανονισμοί δεν πρέπει να επιβαρύνουν περισσότερο τον κρατούμενο, αν δεν το επιβάλλουν αυτό οι ανάγκες πειθαρχίας στη φυλακή. Άλλωστε αναγκαίο επακόλουθο του εγκλεισμού είναι και άλλες στερήσεις εκτός απ΄ τη στέρηση της ελευθερίας κίνησης (ο  κρατούμενος δεν μπορεί να διαλέξει ο ίδιος τι ή που ή πότε θα φάει, πότε ή που θα κοιμηθεί, πότε θα βγει περίπατο κλπ).

Η κοινωνική και φυσική απομόνωση κατά κανόνα συνοδεύεται από ασθένειες που οφείλονται στην καθιστική ζωή ή στην κακή διατροφή. Είναι πλέον φανερό ότι το σωφρονιστικό μας σύστημα αντί να κοινωνικοποιεί, συμβάλλει στην περιθωριοποίηση των κρατούμενων. Για τον λόγο αυτό θα μπορούσε σήμερα να γίνεται λόγος για τιμωρητικό και όχι σωφρονιστικό σύστημα. Τα τελευταία χρόνια η φυλακή τιμωρεί χωρίς να σωφρονίζει ή να βελτιώνει. Ορθά ο Σωφρονιστικός Κώδικας κηρύσσει ότι η εκτέλεση της εκτέλεσης της ποινής και ότι άλλο δικαίωμα των κρατουμένων δεν περιορίζεται εκτός από την προσωπική ελευθερία 

Οι ΑΝ.ΕΛ είμαστε σύμφωνοι με την κατάργηση των καταστημάτων κράτησης Γ΄ Τύπου οι οποίες θεσμοθετηθήκανε αντισυνταγματικά κατά παράβαση της αρχής της ισότητας και της αναλογικότητας όπως ορθά αναφέρει η αιτιολογική έκθεση του παρόντος νομοσχεδίου.

Επίσης είναι σε σωστή κατεύθυνση και οι τροποποιήσεις της νομοθεσίας περί ναρκωτικών διότι δίνει την δυνατότητα στον αποδεδειγμένα εξαρτημένο δράστη και όχι τοξικομανή όπως εσφαλμένα ανέφεραν τα προηγούμενα νομοθετήματα