Η φιλία είναι από τα πιο σημαντικά κομμάτια στην ζωή μας. Είναι οι ελεύθερες επιλογές ατόμων που θέλουμε να μας συντροφεύουν στην ζωή μας λόγω των κοινών μας χαρακτηριστικών και αξιών. Μία δυνατή φιλία είναι ένα στήριγμα στις δυσκολίες που θα μας φέρει η ζωή, αλλά και το μοίρασμα στις χαρούμενες στιγμές μας.
Ξέρουμε ότι έχουμε τους φίλους μας δίπλα μας και χάρη σε αυτούς εισπράττουμε, αλλά και προσφέρουμε όμορφα συναισθήματα. Αν τους έχουμε στο πλευρό μας νιώθουμε σιγουριά και αυτοπεποίθηση, στοιχεία που βοηθούν την λειτουργικότητά μας.
Ωστόσο όπως αναφέρει ο ψυχοθερευτής Φίλιπς, μιλώντας στο purewow.com, «υπάρχουν άτομα τα οποία έχουν πληγωθεί με αποτέλεσμα να πληγώνουν και τους υπόλοιπους και γι' αυτό ίσως να μην αποτελούν τους ''τέλειους'' φίλους». Πολλές φορές, σε αυτούς τους ανθρώπους αποδίδουμε τον χαρακτηρισμό «τοξικός» -ένα επίθετο που δεν βρίσκει σύμφωνο τον ψυχοθεραπευτή- οξύνοντας τις κακές συμπεριφορές του ατόμου και μειώνοντας τα όποια πλεονεκτήματα μπορεί να έχει.
Ο ψυχοθεραπευτής εξηγεί πως όταν καταλάβουμε ότι «οι πληγωμένοι άνθρωποι πληγώνουν τους άλλους», μπορούμε πιο εύστοχα να εντοπίσουμε τις δυσλειτουργικές πτυχές μιας σχέσης μας, προσθέτοντας πως «όταν παρατηρούμε συνεχείς συγκρούσεις κάποιου με κοντινά του άτομα πιθανότατα αυτό υποδεικνύει σημαντικές, μη επουλωμένες πληγές από προηγούμενες σχέσεις που είναι ευάλωτες στο τώρα».
«Ένα άτομο μπορεί να αντιδρά στο αίσθημα ανασφάλειας με αποφυγή, απόσυρση, θυμό και επιθετικότητα, είτε λεκτικά, είτε σωματικά ή με προσπάθεια να ευχαριστήσει τους άλλους ή με έναν συνδυασμό συμπεριφορών».
Μάλιστα, ο ίδιος, σημειώνει πως «αντί να χαρακτηρίζουμε τους ανθρώπους ως ''τοξικούς'', -αθωώνοντας το άλλο άτομο στη σχέση-, μπορούμε να καταλάβουμε ότι αυτό το άτομο έχει πληγές που είναι τόσο οδυνηρές γι 'αυτό που προκαλεί πόνο στους άλλους».
Ωστόσο προσθέτει πως παρόλο που ο όρος «τοξικός» δεν προτιμάται στην επιστήμη της ψυχολογίας, μπορεί να περιγράψει εύκολα συμπεριφορές ατόμων οι οποίες καθιστούν την συνύπαρξη με άλλους ανθρώπους δυσλειτουργική.
Τι είναι η τοξική φιλία;
«Μια φιλία γίνεται τοξική όταν την κυριεύει η ανασφάλεια», αναφέρει ο ψυχοθεραπευτής. «Ενώ κάθε άτομο έχει ανασφάλειες, ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται και επικοινωνούν καθορίζει την ακεραιότητα της φιλίας».
Οι φίλοι μπορεί να βρεθούν σε μία τοξική μεταξύ τους σχέση αν αισθανθούν κατώτεροι ο ένας από τον άλλον.
8 σημάδια μιας τοξικής φιλίας
Όλα είναι απόλυτα
Σε μια τοξική φιλία οι καταστάσεις και τα άτομα βρίσκονται σε ένα δίπολο, ή όλα είναι κακά ή όλα είναι καλά. Αυτό δημιουργεί απολυτότητα και μειώνει τα περιθώρια για λάθη. «Για παράδειγμα, φράσεις όπως ''Ποτέ δεν με ακούς'' ή ''Νιώθω ότι είσαι πάντα στο τηλέφωνό σου'', έχουν ως στόχο την κατηγορία του άλλου ατόμου, την σύγκρουση και όχι την επίλυση και της αντιμετώπισης του ζητήματος.
Αντί να κατηγορείτε ευθέως, κάντε αρχικά μία ερώτηση, βοηθώντας έτσι τον φίλο σας να συνειδητοποιήσει ότι αγνοεί την παρέα σας σε περίπτωση που δεν το έχει καταλάβει.
Νιώθεις ότι βασίζονται σε εσένα για τα πάντα
«Ένας φίλος πρέπει να εμπιστεύεται αρχικά τον εαυτό του για να σταθεί στα πόδια του, φυσικά και οι άνθρωποι χρειαζόμαστε άλλους για να επιβιώσουμε ωστόσο πρέπει να κατανοήσουμε πως οι φίλοι μας δεν έχουν την ικανότητα να βρίσκονται δίπλα μας ανά πάσα στιγμή, έχουν τη δική τους ζωή και τις δικές τους ανάγκες».
Τα όρια είναι ασαφή
«Μια φιλία γίνεται τοξική όταν κάθε φίλος δεν αντιμετωπίζεται ως αυτόνομο, ξεχωριστό άτομο», τονίζει ο ψυχοθεραπευτής. Με το να επικοινωνούμε τα όριά μας, έχουμε περισσότερες πιθανότητες να επιτύχουμε μια ουσιαστική και «καθαρή» επικοινωνία με τους άλλους, χωρίς αυτά τείνουμε συνεχώς να ανησυχούμε για το πως αισθάνονται οι άλλοι ή προσαρμοζόμαστε στις επιθυμίες τους.
Εμφανίζονται μόνο όταν χρειάζονται ή θέλουν κάτι
Ένας τοξικός φίλος δεν είναι σταθερά εκεί για εσάς. «Αντίθετα, είναι κοντά μόνο όταν ταιριάζει στις ανάγκες του ή απλά όταν τους βολεύει», για παράδειγμα, όταν έχετε ένα χαρμόσυνο γεγονός στη ζωή σας δείχνει να το προσπερνάει, ενώ όταν κάτι σας στεναχωρεί, σας στέλνει μηνύματα και σας τηλεφωνεί συνεχώς.
Οι συγγνώμες τους δεν είναι ποτέ ειλικρινείς
Περιμένατε ποτέ μια συγγνώμη από κάποιον και καταλήξατε να του ζητήσετε εσείς συγγνώμη; Κλασικό red flag. Ας υποθέσουμε ότι ο φίλος σας ακύρωσε τελευταία στιγμή τα σχέδια σας για μια έξοδο το Σάββατο και όταν τον ρωτάτε «γιατί» ξεκινά να σας εξιστορεί πως τσακώθηκε με τους γονείς του, πόσο άσχημη ήταν η ημέρα στη δουλειά και γενικά προσπαθεί να ξεγλιστρήσει χωρίς να ζητήσει συγγνώμη που σας έστησε... Η αλλαγή τακτικής, είναι σημάδι τοξικότητας.
Σας κάνουν να νιώθετε άσχημα με τον εαυτό σας
Ένας καλός φίλος δεν θα σας προσβάλλει/υποτιμήσει ποτέ. Ένας τοξικός φίλος όμως, θα το κάνει. Για παράδειγμα, εάν σας κάνει να νιώθετε μονίμως ανασφάλεια για την εμφάνισή σας, σας προσβάλλει ''για πλάκα'' και ελαχιστοποιεί τα επιτεύγματά σας, είναι σημάδια τα οποία δεν πρέπει να αγνοήσετε.
«Εάν αισθάνεστε συνεχώς χειρότερα μετά την αλληλεπίδραση με αυτόν τον φίλο, τότε αυτό μπορεί να σημαίνει ότι είναι τοξικοί», αναφέρει ο ψυχοθεραπευτής.
Δεν ενδιαφέρονται για εσάς
Σας πήρε τηλέφωνο η κολλητή σας αλλά δεν σας ρώτησε καθόλου τι κάνετε, μιλούσε μόνο για τον εαυτό της και την ζωή της. Αν αυτό γίνεται τις περισσότερες φορές που μιλάτε, ίσως καλύτερα να ξανασκεφτείτε αν θέλετε να έχετε αυτό το άτομο στη ζωή σας.
Μιλάει συνεχώς πίσω από την πλάτη άλλων
Λίγο κουτσομπολιό δεν έβλαψε ποτέ κανέναν, αλλά υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ μιας κουβέντας για ένα σημαντικό πρόβλημα που περιλαμβάνει ένα τρίτο άτομο, με το συνεχές κουτσομπολιό του οποιουδήποτε με χαρακτηρισμούς.
Πώς σας επηρεάζουν οι τοξικές φιλίες
«Οι τοξικές φιλίες μπορεί να εξαντλήσουν την ενέργειά σας, δημιουργώντας συναισθηματική εξάντληση και πρόσθετο άγχος», αναφέρει ο ψυχοθεραπευτής.
Πώς να αντιμετωπίσετε μία τοξική φίλη
Πείτε πώς νιώθετε
Εάν παρατηρείτε ότι η φίλη ή ο φίλος σας εκδηλώνει τοξική συμπεριφορά απέναντί σας τότε είναι σημαντικό να του μεταδώσετε ξεκάθαρα τα συναισθήματά σας. «Ενημερώστε τους πώς σας κάνουν να νιώθετε οι ενέργειές τους και τι μπορεί να γίνει διαφορετικά στο μέλλον για να διορθωθεί το πρόβλημα. Επιτρέψτε τους να ανταποκριθούν ελεύθερα στα σχόλια σας. «Εάν, όταν έρθουν αντιμέτωποι με τους ενδοιασμούς σας, σας επιτεθούν ή σας κατηγορήσουν, τότε η φιλία σας... δεν αξίζει τον κόπο».
Μάθετε πότε πρέπει να εγκαταλείψετε αυτήν την φιλία
Αν είστε φίλοι από την παιδική ηλικία, μπορεί να είναι δύσκολο να αποδεχτείτε ότι, μερικές φορές, μια φιλία έχει κάνει τον κύκλο της και πλέον δεν λειτουργεί.
Αν πάντα είχατε την αίσθηση ότι δεν νιώθετε όμορφα από την αλληλεπίδραση με την φίλη σας, ίσως πρέπει να τερματίσετε τη σχέση. Αν και μπορεί να είναι απίστευτα δύσκολο να αποκοπείτε από ένα αγαπημένο άτομο, δεν είναι ντροπή να το κάνετε - ειδικά αν νιώθετε ότι έχετε δοκιμάσει τα πάντα, αλλά δεν αλλάζει.
Μην σπαταλάτε τον χρόνο σας δίνοντας ευκαιρίες στους ίδιους ανθρώπους μόνο και μόνο επειδή περάσατε κάποια χρόνια μαζί ως παιδιά, διοχετεύστε την ενέργειά σας σε άτομα που σας αξίζουν και είναι καλοπροαίρετα απέναντί σας.