Στο έλεος της κλιματικής αλλαγής βρέθηκε, περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά, η ελληνική γεωργία το 2021, καθώς ακραία καιρικά φαινόμενα, από παγετό μέχρι ξηρασία και πυρκαγιές, προκάλεσαν βαρύτατα πλήγματα στην αγροτική παραγωγή και οδηγούν σε αυξήσεις τιμών που θα πλήξουν τα νοικοκυριά.

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα που παρουσιάστηκαν φέτος στη χώρα μας, με τον παρατεταμένο καύσωνα τα καλοκαίρι που ακολούθησε τις έντονες χαλαζοπτώσεις του Απριλίου, καθώς και η πρόσφατη κακοκαιρία «Μπάλλος» προκάλεσαν σοβαρό πλήγμα στην ελληνική παραγωγή, με τις τιμές να συνεχίσουν την ανοδική πορεία που έχουν ξεκινήσει από το καλοκαίρι.

Όπως αναφέρουν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η αύξηση των πληθωρισμού κατά 2,4% τον Σεπτέμβριο σε σύγκριση με τον Αύγουστο προήλθε κυρίως από τις αυξήσεις των τιμών σε ψωμί, μοσχάρι, αρνί και κατσίκι, νωπά ψάρια, ελαιόλαδο, νωπά φρούτα, νωπά λαχανικά. Στο διάστημα του τελευταίου έτους μεγάλες ήταν οι αυξήσεις και σε κατηγορίες τροφίμων με υψηλές διακυμάνσεις. Οι τιμές του ελαιόλαδου αυξήθηκαν κατά 18,4% και των νωπών λαχανικών κατά 21,1%.

«Αν είχαν γίνει τα έργα όπως αντιχαλαζικά, αντιανεμικά ή τα αντιπλημμυρικά μπορεί να μην είχαμε αυτές τις καταστροφές στις καλλιέργειες. Χαρακτηριστικά, εδώ στην Αγιά, το 80% της παραγωγής κάστανου κατέληξε στην θάλασσα από τη φετινή κακοκαιρία.

Μιλάμε για τεράστια καταστροφή», αναφέρει στο Business Daily, ο Ρίζος Μαρούδας, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων νομού Λάρισας. Σημειώνει πως «σχεδόν όλα τα προϊόντα είχαν απώλεια παραγωγής και αυτό αποτελεί έναν σημαντικό λόγο που θα ανέβουν οι τιμές. Ωστόσο οι τιμές δεν ανεβαίνουν από τους αγρότες, αλλά από τους μεσάζοντες και τους εμπόρους. Αυτό είναι το πρόβλημα που πρέπει να λύσουν οι κυβερνήσεις κάποια στιγμή».

Σημαντικό πλήγμα στην παραγωγή

Η φετινή παραγωγή ελαιόλαδου στην Ελλάδα αναμένεται να είναι μειωμένη κατά 10% και να διαμορφωθεί στους 200.000 τόνους.  Ειδικότερα η ζημιά στα ελαιόδεντρα στον νομό Καρδίτσας φτάνει το 100%, στο Πήλιο 98%, στον υπόλοιπο νομό Μαγνησίας 90%, στα Τρίκαλα 80% και στον νομό Λάρισας φτάνει το 60%.

Όπως αναφέρουν οι αγρότες, εκτός από τους ακραίους καύσωνες του καλοκαιριού που έκαψαν τον καρπό της ελιάς πηγαίνοντας πίσω την παραγωγή, σημαντικό ρόλο έπαιξαν και οι φωτιές που ξέσπασαν στην Ηλεία και ειδικότερα στην Αρχαία Ολυμπία, όπου υπάρχουν εκατοντάδες στρέμματα που παράγουν μεγάλο μέρος της συνολικής παραγωγής.

Χιλιάδες αγρότες από διάφορες περιοχές της Ελλάδας έχουν υποστεί μεγάλες ζημιές, καθώς μετά την πολύμηνη ξηρασία του καλοκαιριού οι βροχές που έφερε η κακοκαιρία «Μπάλλος» πλημμύρισαν εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα. «Φέτος είχαμε παγετό, χαλάζι, ξηρασία, πλημμύρες, ανεμοθύελλες. Σχεδόν όλα τα προϊόντα είχαν απώλεια παραγωγής», αναφέρει ο πρόεδρος της ΕΟΑΣΝΛ.

Τονίζει επίσης πως «από τον παγετό εδώ στη Λάρισα καταστράφηκαν ροδάκινα, βερίκοκα, νεκταρίνια, και ελιές. Επίσης, μειωμένη αναμένεται να είναι η παραγωγή στο βαμβάκι και το σιτάρι. Τα κεράσια και τα αχλάδια επίσης επλήγησαν από τα καιρικά φαινόμενα. Τα αμύγδαλα είναι διαλυμένα, καθώς οι απώλειες από τον παγετό του Απριλίου φτάνουν το 90%».

Στην Αιτωλοακαρνανία, η χαλαζόπτωση του Οκτωβρίου προκάλεσε σημαντικό πλήγμα στην παραγωγή ελιών Καλαμών, ενώ ζημιές υπήρξαν και σε εσπεριδοειδή. Επίσης πλημμύρισαν τεράστιες εκτάσεις όπου καλλιεργούνται βαμβάκια, καλαμπόκια, τριφύλλια, και ακτινίδια. Η κακοκαιρία που έπληξε τη Θεσσαλία οδήγησε σε απώλειες της παραγωγής κάστανου έως και 80%, καθώς οι καρποί παρασύρθηκαν από τα ορμητικά νερά.

Οι υψηλές θερμοκρασίες έχουν επηρεάσει την παραγωγή καπνών στην Ελλάδα, με τις αποδόσεις να είναι μειωμένες περισσότερο από 10% σε σχέση με τα περυσινά δεδομένα, ωστόσο οι παραγωγοί αναμένουν φέτος υψηλότερες σε σχέση με πέρσι τιμές, μιας και η παραγωγή έχει πολύ καλά ποιοτικά χαρακτηριστικά.

Σημαντικές απώλειες και για την καλλιέργεια ροδιάς, καθώς οι χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα και οι παγετοί της άνοιξης έχουν οδηγήσει σε απώλειες καρπών που μπορεί να φτάσουν ακόμα και στο 100% της φετινής σοδειάς, με τους παραγωγούς να επισημαίνουν ότι το πρόβλημα δεν θα είναι μόνο στην φετινή παραγωγή αλλά και στις επόμενες χρονιές καθώς θα χρειαστεί χρόνος για να επιστρέψουν στην κανονικότητα τα φυτά μετά το σοκ που υπέστησαν φέτος. Παράλληλα οι παραγωγοί προειδοποιούν για ελλείψεις φέτος στην αγορά καθώς πολλές καλλιέργειες ταλανίζονται επίσης από ακαρπία και μικροκαρπία.

Η παραγωγή καρυδιών αναμένεται να είναι φέτος μειωμένη κατά 50% εξαιτίας των χαλαζοπτώσεων και των δυσμενών καιρικών συνθηκών. Ο ακραίος καύσωνας του καλοκαιριού έκαψε τα άνθη των φασολιών ενώ και η φετινή παραγωγή φυστικιού θα είναι μειωμένη.

Μεγάλο το κόστος παραγωγής για τους αγρότες

Ένας ακόμη παράγοντας που επηρεάζει την πορεία των τιμών είναι και οι αυξήσεις στους συντελεστές του κόστους παραγωγής. Στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν αύξηση κατά 8% στο κόστος παραγωγής, λόγω της αύξησης κατά 9,2% του δείκτη τιμών των αναλώσιμων μέσων και κυρίως της μεταβολής τιμών σε ενέργεια, λιπαντικά και ζωοτροφές. Αυτό μεταφράζεται σε μεγάλες αυξήσεις τιμών: χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του ελαιόλαδου, όπου η τιμή «τρέχει» φέτος με αύξηση 30%.

Ο κ. Μαρούδας επισημαίνει πως «πολλοί αγρότες καταλήγουν να πουλάνε με τις ίδιες χαμηλές τιμές που πούλησαν και πέρυσι, ενώ αν υπολογιστεί η απώλεια παραγωγής και η αύξηση του κόστους παραγωγής, τότε μπαίνουν και μέσα οικονομικά φέτος».

Υπογραμμίζει πως «σε καμιά περίπτωση δεν έχει να κάνει με τους αγρότες η αύξηση των τιμών. Αυτό έχει να κάνει με τους προμηθευτές και τους εμπόρους. Όλες οι κυβερνήσεις δεσμεύονται να λύσουν το πρόβλημα αυτό, όμως παραμένει εδώ και χρόνια». Και αναφέρει πως «τα χρήματα που βγάζουν οι αγρότες πολλές φορές δεν φτάνουν να καλύψουν καν το κόστος παραγωγής ή αφήνουν ένα πολύ μικρό μεροκάματο και μετά οι τιμές που βλέπουμε φτάνουν να είναι τέσσερις ή και ακόμα οκτώ φορές ακριβότερες στον καταναλωτή».

Αναφέρει παράλληλα πως τα κόστη παραγωγής έχουν εκτοξευθεί καθώς και οι περίοδοι ξηρασίας αύξησαν τις ανάγκες για το πότισμα των χωραφιών. «Είναι μεγάλο το κοστολόγιο του νερού, ενώ αυξήθηκε και το ρεύμα. Έχουν αυξηθεί οι τιμές των φυτοφαρμάκων, το λίπασμα έχει φτάσει 50% πάνω και ορισμένα λιπάσματα έχουν διπλασιάσει την τιμή τους.  Επίσης και το πετρέλαιο έχει φτάσει το 1,50 ευρώ. Η γενικότερη ακρίβεια δεν βοηθάει. Σε όποια τιμή και αν πουλήσουμε εμείς, μας τα παίρνουν από το κόστος παραγωγής».

Αναφέρει πως οι αγρότες ζητούν αφορολόγητο πετρέλαιο και μείωση 50% στην τιμή του ρεύματος. Ζητούν επίσης να έρχονται πιο φθηνά οι σπόροι, τα λιπάσματα και τα φάρμακα όπως συμβαίνει και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. «Οι τιμές των φυτοφαρμάκων στη Βουλγαρία είναι κατά 25% - 33% χαμηλότερες από ότι είναι στην Ελλάδα. Οι τιμές του πετρελαίου στην Ευρώπη είναι πολύ χαμηλότερες από ότι στην Ελλάδα. Αυτά είναι προβλήματα που δεν έχει λύσει καμία κυβέρνηση».

Στέφανος Τσουλάκης - businessdaily.gr