Αναζητούνται «ευέλικτες» επιλογές «για τη συνέχιση της παρουσίας κρίσιμων συστημάτων» οπλικών και άλλων πόρων στην περιοχή, λέει στην «Κ» πηγή με γνώση των συζητήσεων που έχουν πραγματοποιηθεί τους τελευταίους μήνες ανάμεσα στην Αθήνα και την Ουάσιγκτον για τη δυνατότητα φιλοξενίας στην Ελλάδα αεροσκαφών, UAV ή άλλων εξοπλισμών, σε μια περίοδο κατά την οποία οι ΗΠΑ σαφώς έχουν αυξήσει το ενδιαφέρον τους για τη χώρα.
Η εμβάθυνση της συνεργασίας ανάμεσα στην Αθήνα και την Ουάσιγκτον, σε μια περίοδο κατά την οποία οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις βαίνουν επιδεινούμενες, δημιουργεί ορισμένες ευκαιρίες για την Ελλάδα, καθώς φαίνεται ότι οι ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο εισέρχονται σε τροχιά καθορισμού.
Αυτό προέκυψε ανάγλυφα κατά την προηγούμενη εβδομάδα, όταν σχεδόν ταυτόχρονα με το τελεσίγραφο της Ουάσιγκτον προς την Αγκυρα για τους ρωσικούς S-400, κατατέθηκε μια διακομματική πρόταση νόμου στο Κογκρέσο για τη στρατιωτική αλλά και διπλωματική ενίσχυση Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας.
Επί του πρακτέου όσα συζητούνται έχουν αρχικά ως επίκεντρο την αεροπορική βάση της Λάρισας, όπου αυτή τη στιγμή σταθμεύουν δύο μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAV) τύπου MQ-9 Reaper.
Η συγκεκριμένη σύμβαση λήγει τον Αύγουστο και στο τραπέζι βρίσκονται δύο ενδεχόμενα. Το πρώτο αφορά τη δυνατότητα στάθμευσης στη Λάρισα ιπτάμενων τάνκερ τύπου KC-135. Το δεύτερο, λιγότερο πιθανό σύμφωνα με τις πληροφορίες της «Κ», είναι η αντικατάσταση των υφιστάμενων UAV με άλλα, τύπου Global Hawk RQ-4.
Σημαντικό στοιχείο σε όλες τις πιθανές περιπτώσεις μεταστάθμευσης είναι ότι αφορούν συστήματα τα οποία δεν φέρουν όπλα, αλλά χρησιμοποιούνται για υποστήριξη (τάνκερ) ή συλλογή πληροφοριών (UAV). Η συζήτηση για τα KC-135 έχει διάφορες ενδιαφέρουσες πτυχές, ανάμεσα στις οποίες και το γεγονός ότι σταθμεύουν αυτού του τύπου αεροσκάφη στη βάση του Ιντσιρλίκ στην Τουρκία.
Οι Αμερικανοί φαίνεται ότι έχουν δηλώσει πρόθυμοι να αυξήσουν τη συμμετοχή τους σε ασκήσεις. Σε αυτό το πλαίσιο το ΓΕΕΘΑ σχεδιάζει την αναβάθμιση του «Ηνίοχου» σε αεροναυτική άσκηση μεγάλης κλίμακας (μέχρι τώρα είναι μεσαίας κλίμακας αεροπορική άσκηση). Επιπλέον, ήδη παρατηρούνται επισκέψεις αμερικανικών πολεμικών ακόμα και σε νησιά τα οποία οι Τούρκοι θεωρούν αποστρατιωτικοποιημένα (όπως η Ρόδος), ενώ η βάση της Σούδας παραμένει αποφασιστικής σημασίας.
Επίσης, η μεταστάθμευση αμερικανικών ελικοπτέρων στο Στεφανοβίκειο αναμένεται ότι θα πάρει σταθερά χαρακτηριστικά, με τη χρήση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης ή της Θεσσαλονίκης ως ενδιάμεσων σταθμών για την προώθηση στην Ανατολική Ευρώπη. Στην Αθήνα ευελπιστούν, επίσης, ότι το Πεντάγωνο θα υιοθετήσει την πρόταση νόμου των γερουσιαστών Ρούμπιο και Μενέντεζ για τη στρατιωτική ενίσχυση της Ελλάδας μέσω του προγράμματος χρηματοδότησης ξένων ενόπλων δυνάμεων (FMF).
Η τουρκική στάση
Οι προοπτικές ενίσχυσης της αμυντικής συνεργασίας θεωρούνται ενθαρρυντικές από την Αθήνα, η οποία, ωστόσο, θέλει να αποφύγει να εμπλακεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο στον κύκλο προστριβών ανάμεσα σε Τουρκία και ΗΠΑ. Το τελεσίγραφο για τους S-400 ακολούθησε, τη Δευτέρα που πέρασε, ταξιδιωτική οδηγία των ΗΠΑ για όσους Αμερικανούς πολίτες σκέφτονται να ταξιδέψουν στην Τουρκία, ζητώντας τους να αναθεωρήσουν την απόφασή τους.
Στην Αθήνα υπάρχει, επίσης, ανησυχία όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο αντιδρά η Αγκυρα για την αυξανόμενη συνεργασία ανάμεσα σε Ελλάδα και Βόρεια Μακεδονία. Οι Τούρκοι έχουν κοινοποιήσει στην Αθήνα ότι αντιλαμβάνονται τη ρητορική περί ύψωσης εμποδίων στην επέκταση της τουρκικής επιρροής στα Δυτικά Βαλκάνια, άρα και στα Σκόπια, ως εξαιρετικά επιθετική.
Στη Βόρεια Μακεδονία, με μοχλό την πίεση για την παράδοση Γκιουλενιστών, η τουρκική πρεσβεία στα Σκόπια εξαπέλυσε μύδρους κατά τοπικών ΜΜΕ που παρείχαν βήμα σε κάποια από τα 15 μέλη του FETO που ζητούνται από την Αγκυρα.
Η Τουρκία όμως χάνει περιφερειακά ερείσματα και στα νότια. Η προώθηση των δυνάμεων του στρατηγού Χαλίφα Χαφτάρ στη Λιβύη σημαίνει εξ ορισμού μείωση της όποιας επιρροής είχε η Αγκυρα εκεί. Επιπλέον, η ανατροπή του Ομάρ αλ Μπασίρ (ευσεβούς μέλους των Αδελφών Μουσουλμάνων) στο Σουδάν δημιουργεί περαιτέρω πίεση στην Αγκυρα, καθώς έχει συμφωνήσει στη δημιουργία ναυτικής βάσης στην Ερυθρά Θάλασσα, για την οποία οι Σαουδάραβες είχαν πολύ μεγάλες ενστάσεις, ιδιαίτερα λόγω της αυξανόμενης συνεργασίας ανάμεσα στην Τουρκία και το Ιράν.
Πιθανή ακύρωση της συμφωνίας για την παραχώρηση ναυτικής βάσης των Τούρκων, θα αποτελέσει ακόμα μια αποτυχία στο προφίλ περιφερειακής δύναμης που καλλιεργούσε τα προηγούμενα χρόνια ο κ. Ερντογάν.
Κομβικό πρόσωπο σε αυτή την ευρύτερη βορειοαφρικανική περιοχή είναι ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, ο οποίος στηρίζει όλες τις προσπάθειες σε Λιβύη και Σουδάν για μείωση της επιρροής των Αδελφών Μουσουλμάνων. Παράλληλα, η Ελλάδα συνεχίζει να αυξάνει τη στρατιωτική συνεργασία με την Αίγυπτο. Χθες ξεκίνησε στα ανοικτά της Αλεξάνδρειας η όγδοη ελληνοαιγυπτιακή διακλαδική άσκηση «Μέδουσα» με τη συμμετοχή και της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Βασίλης Νέδος (Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)