Οδικό χάρτη για την αντιμετώπιση των κατολισθήσεων στη Θεσσαλία καταρτίζει η Περιφέρεια Θεσσαλίας σε συνεργασία με το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και τον επικεφαλής του ερευνητικού έργου καθηγητή Δυναμικής, Τεκτονικής, Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών Ευθύμιο Λέκκα.

Ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός υπέγραψε σήμερα τη σύμβαση  προκειμένου να ξεκινήσει η έρευνα με τίτλο « Εκτίμηση – Ανάλυση Κινδύνου Κατολισθητικών Φαινομένων και Προτάσεις Αντιμετώπισης – Διαχείρισης στη Νότιο – Δυτική Θεσσαλία».

Μέσα από τη διερεύνηση των γεωμορφολογικών, γεωλογικών, γεωτεχνικών, γεωδυναμικών, υδρομετεωρολογικών και  περιβαλλοντικών δεδομένων, η εξειδικευμένη ερευνητική ομάδα  του ΕΚΠΑ θα εκτιμήσει και θα  αναλύσει τον  κίνδυνο από κατολισθητικά φαινόμενα στη Νότιο – Δυτική Θεσσαλία έτσι ώστε να προταθεί  σε μίκρο και μάκρο κλίμακα η κατάλληλη διαδικασία διαχείρισής τους και να μειωθούν στο ελάχιστο δυνατό επίπεδο οι επιπτώσεις τους.

Αναλυτικά οι δηλώσεις:

Ευθύμιος Λέκκας, καθηγητή Δυναμικής, Τεκτονικής, Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών του Τμήματος Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος ΕΚΠΑ:

Η παγκόσμια κοινότητα και η χώρα μας δοκιμάστηκε τον τελευταίο ενάμιση χρόνο από πολλαπλές κρίσεις. Εν μέσω πανδημίας είχαμε την εκδήλωση και άλλων καταστροφικών γεγονότων. Η Θεσσαλία δοκιμάστηκε από δύο μείζονα γεγονότα, τον Ιανό  που έπληξε πριν από 10 μήνες περίπου το νοτιοανατολικό  τμήμα της και τον σεισμό του Τυρνάβου. Θεωρώ ότι οι κεντρικοί φορείς, η Περιφέρεια Θεσσαλίας και οι τοπικοί φορεία αντιμετώπισαν τις κρίσεις με μεγάλη επιτυχία.

Ειδικά η διαχείριση από την  Περιφέρεια  Θεσσαλίας, σύμφωνα με τα δεδομένα που υπάρχουν, ήταν άψογη και στις δύο περιπτώσεις και μάλιστα εν μέσω  της κρίσης του κορωνοιού. Στην περίπτωση του Ιανού,  δρομολογήθηκαν άμεσα δράσεις για την μείωση των επιπτώσεων από ακραία καιρικά πλημμυρικά και κατολισθητικά φαινόμενα. Και στον Τύρναβο, η διαχείριση ήταν εξαιρετικά επιτυχημένη σύμφωνα με τα ελληνικά και διεθνή δεδομένα τα οποία έχουν δημοσιευτεί.

Μετά από προτροπή του Περιφερειάρχη κ. Αγοραστού προχωράμε σε έρευνα για την αντιμετώπιση των κατολισθητικών φαινομένων στη Δυτική και Νότια Θεσσαλία. Μια έρευνα που αποσκοπεί στην αντιμετώπιση ενός προβλήματος που μετρά 7 δεκαετίες, αφού από  το 1950 μέχρι σήμερα έχουν εκδηλωθεί πολλές κατολισθήσεις  κυρίως στον ορεινό όγκο της Πίνδου και   στον ορεινό όγκο της Νότιας Θεσσαλίας σε Δομοκό και Όθρυ.

Αντίστοιχα φαινόμενα υπάρχουν πιο μειωμένα, στο Πήλιο, τον Όλυμπο και τον Κίσσαβο.  Στην  θεομηνία του Ιανού, τα κατολισθητικά φαινόμενα ανήλθαν σε 300 περίπου, εξαιτίας των έντονων βροχοπτώσεων και  γεωδυναμικών φαινομένων.  Ο στόχος του  νέου ερευνητικού έργου είναι:

-Αφενός να καταγράψουμε τις θέσεις εκδήλωσης των φαινομένων διαχρονικά, να μελετήσουμε κάθε θέση κατολίσθησης ξεχωριστά  και να προτείνουμε έργα αντιμετώπισης με καινοτομία, αποτελεσματικότητα, μικρό οικονομικό κόστος και μικρές  επιβαρύνσεις στο περιβάλλον

- Αφετέρου  να μπορέσουμε να θέσουμε τις προδιαγραφές που απαιτούνται προκειμένου  να μειωθεί στο μέλλον ο  υφιστάμενος κατολισθητικός κίνδυνος, ο οποίος ταλανίζει περιοχές και εκδηλώνεται σε οδικούς άξονες και οικιστικούς χώρους. Στόχος μας είναι,  όλες οι παρεμβάσεις και τα έργα  υποδομών που θα κάνουμε στο εξής να είναι ασφαλή και περισσότερο ανθεκτικά στα κατολισθητικά φαινόμενα. Η έρευνα θα ολοκληρωθεί μέσα στους επόμενους 8 μήνες περίπου και στη συνέχεια θα γίνει παρουσίαση για τη διάχυση των αποτελεσμάτων της.

Κώστας Αγοραστός, Περιφερειάρχης Θεσσαλίας:

Συνεργαζόμαστε με τον καθηγητή Ευθύμη Λέκκα, την επιστημονική κοινότητα και το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών για να καταρτίσουμε και να έχουμε στη διάθεσή μας τον οδικό  χάρτη των κατολισθήσεων στη ΝοτιοΔυτική Θεσσαλία. Θέλουμε να ξέρουμε πού οφείλονται, ποιοί είναι οι τρόποι αντιμετώπισης και ποιά τα πρωτόκολλα ενεργειών που χρειάζεται να ακολουθηθούν σε περίπτωση που κάποιοι θέλουν να παρέμβουν στις περιοχές αυτές. 

Οι περιβαλλοντικές κρίσεις πρόκειται να είναι όλο και περισσότερες, συχνότερες, εντονότερες, απρόβλεπτες. Ευχαριστώ τον καθηγητή Λέκκα για τη συνεργασία που είχαμε μέχρι σήμερα και  που συνεχίζουμε να έχουμε με το νέο ερευνητικό έργο. Στο ΕΣΠΑ Θεσσαλίας 2021-2027 είμαστε έτοιμοι να εντάξουμε νέα έργα, μελέτες, ελέγχους και επιμορφωτικές δράσεις σε συνεργασία με την  ακαδημαϊκή και σχολική κοινότητα.

Έχουμε  στρατηγική και ένα  ολοκληρωμένο πρόγραμμα δράσεων για να φτάσουμε στην ουσία του προβλήματος και να αντιμετωπίσουμε καλύτερα τις επιπτώσεις των περιβαλλοντικών κρίσεων.

Το ερευνητικό αντικείμενο

    Διερεύνηση Υφιστάμενου Γεωμορφολογικού Πλαισίου της περιοχής και ιδιαίτερα των χαρακτηριστικών που έχουν σχέση με την εκδήλωση των κατολισθητικών φαινομένων όπως οι μορφολογικές ασυνέχειες, οι μορφολογικές κλήσεις, το υδρογραφικό δίκτυο κ.α.
    Διερεύνηση Υφιστάμενου Γεωλογικού – Γεωδυναμικού Πλαισίου της περιοχής με έμφαση στα χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την εκδήλωση των κατολισθητικών φαινομένων, όπως λιθολογία, στρωματογραφία, τεκτονική παραμόρφωση, τεκτονική καταπόνηση κ.α.
    Διερεύνηση Γεωτεχνικού Πλαισίου της περιοχής με έμφαση στα χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την εκδήλωση των κατολισθητικών φαινομένων και ιδιαίτερα των μηχανικών και φυσικών χαρακτηριστικών, η συνεχής και ασυνεχής παραμόρφωση κ.α.
    Διερεύνηση Υδρομετεωρολογικού – Υδρογεωλογικού Πλαισίου της περιοχής με έμφαση στα δεδομένα που συμμετέχουν ή επηρεάζουν την εκδήλωση των κατολισθητικών φαινόμενων, όπως ο υδροφόρος ορίζοντας, τα επιφανειακά νερά, η περατότητα, η υπόγεια κυκλοφορία κ.α.
    Διερεύνηση Υφιστάμενου Περιβαλλοντικού Πλαισίου της περιοχής με έμφαση στα χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την εκδήλωση των κατολισθητικών φαινομένων.
    Αποτύπωση Θέσεων Ανθρώπινων Παρεμβάσεων που σχετίζονται ή θα μπορούσαν να επηρεάσουν με την εκδήλωση κατολισθητικών φαινομένων, όπως η κατασκευή τεχνικών έργων, η διαμόρφωση αναγλύφου, οι αποψιλώσεις κ.α.
    Αποτύπωση Θέσεων στις οποίες εκδηλώθηκαν Κατολισθητικά Φαινόμενα με βάση τα υφιστάμενα δεδομένα. Θα αποτυπωθούν όλες οι θέσεις στις οποίες εκδηλώθηκαν διαχρονικά κατολισθητικά φαινόμενα. Δημιουργία βάσης δεδομένων.
    Αποτύπωση των κατολισθητικών φαινομένων που εκδηλώθηκαν κατά την διάρκεια του Ιανού. Διάκριση ανά είδος, ένταση, μέγεθος, μηχανισμού εκδήλωσης επιπτώσεων κ.α.
    Ανάλυση – Εκτίμηση του Κατολισθητικού Κινδύνου της Νότιας – Δυτικής Θεσσαλίας.
    Προτάσεις Αντιμετώπισης και Διαχείρισης των Κατολισθητικών Φαινομένων στην περιοχή έρευνας.
    Προτάσεις Στρατηγικού Σχεδιασμού μείωσης των επιπτώσεων και της Διακινδύνευσης από τα Κατολισθητικά Φαινόμενα.

Η ερευνητική ομάδα

Στην εκτέλεση των ερευνητικών εργασιών, συμμετέχουν οι κάτωθι επιστήμονες του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, οι οποίοι διαθέτουν εκτενή και εξειδικευμένη εμπειρία σε ερευνητικά αντικείμενα, μέσα από την εμπλοκή τους στην εκτέλεση εφαρμοσμένων ερευνητικών έργων σε πολλές περιοχές του Ελληνικού χώρου:

    Καθηγητής Λέκκας Ευθύμιος
    Αν. Καθηγητής Λόζιος Στυλιανός
    Αν. Καθηγητής Βασιλάκης Εμμανουήλ
    Επικ. Καθηγητής Κράνης Χαράλαμπος
    Επικ. Καθηγητής Σκούρτσος Εμμανουήλ
    Επικ. Καθηγητής Σούκης Κωνσταντίνος
    Δρ Διακάκης Μιχαήλ
    Δρ Καραλέμας Νικόλαος
    Δρ. Μπακοπούλου Αθανασία
    Δρ. Μαυρούλης Σπυρίδων
    MSc Ανδρεαδάκης Εμμανουήλ
    MSc Λιαλιάρης Ιωάννης
    MSc Φίλης Χρήστος
    MSc Κώτση Ευαγγελία
    MSc Σπύρου Ναυσικά – Ιωάννα
    MSc Στανωτά Ειρήνη – Σπυριδούλα
    MSc Γώγου Μαρία – Ευαγγελία
    MSc Κατσετσιάδου Αικατερίνη – Ναυσικά
    MSc Κονσολάκη Ακλίκη