Ο οδηγός των 16 σελίδων που τυπώθηκε τον Φεβρουάριο του 2017 και μοιράστηκε στις φυλακές της χώρας προειδοποιούσε το σωφρονιστικό προσωπικό ότι «ο συντριπτικός αριθμός αυτοκτονιών τελείται σε φυλακές υποδίκων, στο ψυχιατρείο και στο νοσοκομείο κρατουμένων».
Ανέφερε, μεταξύ άλλων, ως ενδείξεις αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς τη χρήση ναρκωτικών και την απομόνωση από τους άλλους, ενώ ως μία από τις επίφοβες περιόδους καθοριζόταν το διάστημα πριν από την αποφυλάκιση. Ολα αυτά τα στοιχεία φαίνεται, βάσει των μέχρι στιγμής ενδείξεων, ότι συγκεντρώνει και η πρόσφατη αυτοκτονία 32χρονου κρατουμένου στο νοσοκομείο «Αγιος Παύλος» των φυλακών Κορυδαλλού.
Το μεσημέρι της 29ης Ιανουαρίου ο 32χρονος τοξικομανής και οροθετικός κρατούμενος εντοπίστηκε κρεμασμένος σε ειδικό χώρο απομόνωσης. Σύμφωνα με πληροφορίες, είχε οδηγηθεί εκεί από το ιατρικό προσωπικό, ενώ επρόκειτο να μεταχθεί σε γενικό νοσοκομείο. Σε λίγες εβδομάδες, μάλιστα, θα αποφυλακιζόταν.
Αυτή πάντως δεν ήταν η μόνη αυτοχειρία σε κατάστημα κράτησης το τελευταίο διάστημα. Ακολούθησε τα ξημερώματα της 5ης Φεβρουαρίου η αυτοκτονία 33χρονου στις φυλακές Αλικαρνασσού. Και εκείνος εντοπίστηκε κρεμασμένος στο κελί του. Αλλωστε, στον οδηγό για την πρόληψη των αυτοκτονιών στις φυλακές αναφέρεται ότι ο απαγχονισμός συναντάται στο 95% των περιστατικών. Οι κρατούμενοι χρησιμοποιούν μέσα και σημεία πρόσδεσης που βρίσκουν στον χώρο του εγκλεισμού.
Το εγχειρίδιο
Εδώ και σχεδόν ένα χρόνο το σχετικό εγχειρίδιο έχει διανεμηθεί από το υπουργείο Δικαιοσύνης στις φυλακές. Το συνέταξε η Ολγα Θεμελή, αναπληρώτρια καθηγήτρια Εγκληματολογικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Συνολικά 5.500 αντίτυπα του οδηγού είχαν τυπωθεί στο Εθνικό Τυπογραφείο για να χρησιμοποιηθούν από το προσωπικό των καταστημάτων κράτησης ή ως ύλη σε εκπαιδευτικά σεμινάρια.
Στον οδηγό αναφέρεται ότι η αυτοκτονία αποτελεί την πρώτη και πιο κοινή αιτία θανάτου στις φυλακές. «Ο δείκτης των αυτοκτονιών στη φυλακή είναι από τέσσερις έως και έντεκα φορές υψηλότερος από τον αντίστοιχο στον γενικό πληθυσμό», σημειώνεται. Ακόμη, σύμφωνα με τον οδηγό, διαπιστώνεται ότι «μερικές φορές η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά εκλαμβάνεται ως εκβιασμός, με αποτέλεσμα την υιοθέτηση εχθρικής στάσης απέναντι στον κρατούμενο».
Η συντάκτρια του οδηγού πάντως σημειώνει ότι «είναι προτιμότερο να νιώσει ο υπάλληλος ότι “εξαπατήθηκε” από μια χειριστική συμπεριφορά, παρά να αγνοήσει ή να υποτιμήσει τις απειλές ενός κρατουμένου». Τα ακριβή αίτια και οι συνθήκες γύρω από τις δύο πρόσφατες αυτοκτονίες ερευνώνται. Οπως ανέφερε η δικηγόρος του 32χρονου Ηλέκτρα-Λήδα Κούτρα, ο θανών είχε προσφύγει το 2013 στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου μαζί με άλλους δώδεκα συγκρατούμενούς του κατά της Ελλάδας διαμαρτυρόμενος για τις συνθήκες κράτησης.
Δικαιώθηκε, αποφυλακίστηκε το 2014, αλλά ως ασθενής αδυνατούσε να τηρεί τους περιοριστικούς όρους εμφάνισης σε αστυνομικό τμήμα που του είχαν επιβληθεί και οδηγήθηκε εκ νέου στη φυλακή.
Υποπτος θάνατος
Ενας ακόμη πρόσφατος θάνατος, του κρατούμενου Μαλτέζου Σώζου, διερευνάται από τις αρμόδιες εισαγγελικές αρχές. Αυτή η περίπτωση όμως δεν αφορά αυτοκτονία. Ο 26χρονος βρέθηκε νεκρός στις 2 Φεβρουαρίου στο κελί του στις φυλακές της Λάρισας. Τις προηγούμενες ημέρες, όσο κρατείτο στις φυλακές του Μαλανδρίνου, είχε παραπονεθεί για πόνο στο δόντι και του χορηγήθηκαν παυσίπονα.
Στις 29 Ιανουαρίου οδηγήθηκε στο Κέντρο Υγείας Λιδωρικίου, όπου τον εξέτασε οδοντίατρος και έκρινε ότι πρέπει να παραπεμφθεί σε γναθοχειρουργό. Τελικά, μετήχθη στη Λάρισα (καθώς δεν υπήρχε αντίστοιχος γιατρός στη Φωκίδα), ενώ το ραντεβού του με αυτή την ειδικότητα προγραμματίστηκε στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της πόλης για τις 5 Φεβρουαρίου. Ο κρατούμενος όμως δεν πρόφτασε να εξεταστεί. Περίπου δύο ημέρες μετά τη μεταγωγή του βρέθηκε νεκρός. Εξέτιε ποινή 25 ετών για κλοπές και ληστείες. Στο Μαλανδρίνο βρισκόταν από τον Ιούνιο του 2017, ενώ το τελευταίο διάστημα υπήρχαν σκέψεις για να εργαστεί στο καφενείο της φυλακής.

H ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ)