Η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσιάζει από χθες Σάββατο 19 Νοεμβρίου 2016 και για 7 παραστάσεις, την δημοφιλέστατη Τραβιάτα του Βέρντι, στην υψηλής αισθητικής παραγωγή του Νίκου Πετρόπουλου. Οι παραστάσεις γίνονται για πρώτη φορά στην Αίθουσα "Α. Τριάντη" του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, σε μουσική διεύθυνση Λουκά Καρυτινού, με ένα σπουδαίο καστ πρωταγωνιστών με πρώτη την Λαρισαία υψίφωνο Μυρτώ Παπαθανασίου στο ρόλο της Βιολέττα Βαλερύ.

Πασίγνωστες άριες και ντουέτα ντύνουν μία από τις πιο αγαπητές ιστορίες μεγάλου έρωτα, ματαιωμένου από τις κοινωνικές συμβάσεις. Η όπερα περιγράφει τον έρωτα μιας εταίρας με γόνο καλής οικογένειας του Παρισιού. Η σχέση προκαλεί την αντίδραση της οικογένειας του νέου, το ζευγάρι χωρίζει και ξανασυναντιέται λίγο πριν το θάνατο της κοπέλας. Πρόκειται αδιαμφισβήτητα για ένα από τα αριστουργήματα του παγκόσμιου ρεπερτορίου της όπερας.


Η πρεμιέρα της Τραβιάτας, το 1853 στο Τεάτρο Φενίτσε της Βενετίας αναφέρεται συνήθως ως μια από τις μεγαλύτερες αποτυχίες στην Ιστορία της Όπερας. "Η Τραβιάτα ήταν ένα φιάσκο, μην ψάχνεις να βρεις δικαιολογία, απλώς έτσι είναι", έγραφε την επομένη κιόλας, στις 7 Μαρτίου 1953 ο Βέρντι στον εκδότη του Τίτο Ρικόρντι. Ενάμιση αιώνα αργότερα, το αριστούργημα του Βέρντι αναγνωρίζεται ως ένα από τα πιο δημοφιλή έργα του ρεπερτορίου με εκατοντάδες παραστάσεις κάθε χρόνο στις όπερες όλου του κόσμου και με χιλιάδες θεατών να τις παρακολουθούν εκστατικά. 

Στην Εθνική Λυρική Σκηνή, η οποία περιέλαβε το έργο στο δραματολόγιό της το 1942, παρουσιάζοντάς το στο θερινό θέατρο της Πλατείας Κλαυθμώνος, σπουδαίοι Έλληνες καλλιτέχνες έχουν συνεργαστεί σε παραγωγές της Τραβιάτας, όπως ο Γιάννης Τσαρούχης , ο Μιχάλης Κακογιάννης , ο Αντίοχος Ευαγγελάτος, καθώς και σχεδόν όλοι οι σπουδαίοι Έλληνες Μονωδοί.  



Στην Τραβιάτα ο Βέρντι επιτυγχάνει ένα λεπτομερές ψυχογράφημα της ηρωίδας του. Ανάλογα με τις μεταπτώσεις στην ψυχολογία της, ο Βέρντι συνθέτει για την φωνή με διαφορετικό τρόπο στην κάθε Πράξη. Στην Α΄ Πράξη η ηδονική ελευθεριότητα και το λαμπερό πλην παρακμιακό Παρίσι περιγράφονται με μουσική που απαιτεί δεξιοτεχνικές ικανότητες της υψιφώνου που ερμηνεύει τον ρόλο του τίτλου. Στην Β' Πράξη η γαλήνη τηςζωής στη φύση και τα βαθιά συναισθήματα της ηρωίδας αποδίδονται με την θερμή φωνή της λυρικής σοπράνο, ενώ η τραγική κατάληψη του ματαιωμένου έρωτα αναδεικνύεται με τις σκούρες αποχρώσεις της φωνής που εκφράζουν τον πόνο και την απόγνωση.

Κάθε σημείο της μουσικής της Τραβιάτας συνδέεται άμεσα με την εξέλιξη της δράσης και την τραγική κατάληψη. Η δημοφιλέστατη εισαγωγή λειτουργεί σαν χρονικά ανεστραμμένη αναδρομή: ξεκινά σκοτεινά με το θέμα της Βιολέττας λίγες ώρες πριν τον θάνατό της και σταδιακά φωτίζεται, καθώς η μουσική "θυμάται" τον άτυχο έρωτα. Γίνεται όλο και πιο φωτεινή και καταλήγει στην αρχή της ιστορίας, στις πρώτες ανέμελες μέρες καθώς η αυλαία σηκώνεται στην λαμπερή δεξίωση από την οποία ξεκίνησαν όλα. Τα χορωδιακά μέρη συνεισφέρουν εξίσου στην δημιουργία δραματικής έντασης: το χορωδιακό των ταυρομάχων προαναγγέλλει έμμεσα την εξεύρεση ενός θύματος, ενώ το αντίστοιχο καρναβαλικό δηλώνει την αμφισημία της κατάστασης υπογραμμίζοντας αφενός την τραγικότητα της στιγμής, αλλά και την υποκρισία της κοινωνίας απέναντι στην "παραστρατημένη".

Η ιστορική πλέον παραγωγή στην κλασική σκηνοθεσία και τα υπέροχα σκηνικά και κοστούμια του Νίκου Σ. Πετρόπουλου, η οποία παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2001 στο θέατρο Ολύμπια και έκτοτε έχει σημειώσει τεράστια επιτυχία σε όλες τις αναβιώσεις της, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών - Αίθουσα "Α. Τριάντη" σε μουσική διεύθυνση του διακεκριμένου Αρχιμουσικού της ΕΛΣΛουκά Καρυτινού. 

Στον ρόλο του τίτλου, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει τέσσερις διακεκριμένες υψιφώνους. Στην πρώτη διανομή η διεθνώς αναγνωρισμένη Ελληνίδα σοπράνο Μυρτώ Παπαθανασίου, η οποία έχει ερμηνεύσει τον ρόλο στα πέρατα του κόσμου εισπράττοντας διθυραμβικές κριτικές. Στην δεύτερη διανομή η Έλενα Μόζουκ, η οποία διαπρέπει τα τελευταία χρόνια στα ευρωπαϊκά λυρικά θέατρα, αποσπώντας θετικές κριτικές για τις εμφανίσεις της. Η Μόζουκ έχει ερμηνεύσει με μεγάλη επιτυχία την Βιολέτα, μεταξύ άλλων, στην Αρένα της Βερόνας, στο Λιθέου της Βαρκελώνης, στην Γερμανική Όπερα του Βερολίνου κ.α. Στην τρίτη διανομή και την τέταρτη διανομή αντίστοιχα, οι διακεκριμένες υψίφωνοι της ΕΛΣ Μαρία Μητσοπούλου και Βασιλική Καραγιάννη.

Σπουδαίοι Έλληνες Μονωδοί όπως οι Γιάννης Χριστόπουλος, Αντώνης Κορωναίος, Δημήτρης Τηλιακός, Δημήτρης Πλατανιάς, Διονύσης Σούρμπης κ.α. συμπληρώνουν την εξαιρετική διανομή.

Η Τραβιάτα με μια ματιά 

Ο συνθέτης

Ο Τζουζέππε Βέρντι, ο διασημότερος συνθέτης του ιταλικού Ρομαντισμού, γεννήθηκε στο Λε Ρόνκολε της βόρειας Ιταλίας το 1813 και πέθανε στο Μιλάνο το 1901. Σπούδασε μουσική στο επαρχιακό Μπουσσέτο και στη συνέχεια στο Μιλάνο. Τα πρώτα του έργα γράφηκαν μέσα στο επαναστατικό κλίμα της εποχής, απηχώντας ιδεολογικά τον αγώνα για την απελευθέρωση των ιταλικών κρατιδίων από τους Αυστριακούς και την ενοποίησή τους σε κυρίαρχη χώρα. Η ενασχόληση του Βέρντι με την πολιτική τον ανέδειξε σε εθνικό σύμβολο. Ως ακροστιχίδα το σύνθημα «Viva Verdi» σήμαινε «Ζήτω ο Βίκτωρ Εμμανουήλ βασιλιάς της Ιταλίας»-«Viva Vittorio Emanuele Re D’ Italia». Το 1861 ο συνθέτης εξελέγη μέλος του πρώτου ιταλικού κοινοβουλίου. Διασημότερες όπερές του είναι οι Ναμπούκκο (1842), Μάκμπεθ (1847/ 1865), Ριγολέττος (1851), Ο τροβαδούρος (1853), Η παραστρατημένη/Τραβιάτα (1853), Η δύναμη του πεπρωμένου (1862), Αΐντα (1871), Οθέλλος (1887) και Φάλσταφ (1893).
Με τη μουσική του ο Βέρντι εξέφρασε σε αισθητικό επίπεδο το πνεύμα του ώριμου Ρομαντισμού και σε πολιτικό επίπεδο την επιθυμία των συμπατριωτών του να δουν την Ιταλία ελεύθερη και ενωμένη. Αγαπήθηκε από ιδιαίτερα πλατύ κοινό και απέκτησε εξαρχής δημοτικότητα που παραμένει αμείωτη μέχρι σήμερα. Στις ιστορικές, πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες του 19ου αιώνα, ο Βέρντι υπήρξε ο συνθέτης που έζησε εκείνη τη μοναδική στιγμή στην Ιστορία της μουσικής, κατά την οποία η υψηλή τέχνη έγινε ταυτόχρονα και λαϊκή.

Το έργο

Το ποιητικό κείμενο της τρίπρακτης όπερας Τραβιάτα – «Η παραστρατημένη»– υπογράφει ο Φραντσέσκο Μαρία Πιάβε (1810-1876). Βασίζεται στο θεατρικό έργο Η κυρία με τις καμέλιες (1852) του Αλέξανδρου Δουμά υιού (1824-1895) και αφορά την ιστορία της Μαρί Ντυπλεσσί (1824-1847), διάσημης «εταίρας» της παρισινής κοινωνίας, με την οποία σχετιζόταν ο ίδιος ο Γάλλος συγγραφέας. Ως μυθιστόρημα το έργο δημοσιεύτηκε το 1848, μόλις ένα χρόνο μετά το θάνατο της 23χρονης Ντυπλεσσί από φυματίωση. Στο Παρίσι, πιθανώς τον Φεβρουάριο του 1852, ο Βέρντι παρακολούθησε τη θεατρική εκδοχή, επίσης του Δουμά υιού. Συνεπαρμένος, αποφάσισε για πρώτη φορά να απευθυνθεί στο κοινό μέσα από ένα θέμα σύγχρονο, στοχεύοντας σε ένα είδος κοινωνικής κριτικής.
 
Πρεμιέρες

Η παγκόσμια πρώτη παρουσίαση της όπερας πραγματοποιήθηκε στις 6 Μαρτίου 1853 στο περίφημο Μεγάλο Θέατρο ο Φοίνικας της Βενετίας. Στη συνέχεια ο Βέρντι επεξεργάστηκε αρκετά μέρη κυρίως της Β΄ Πράξης και παρουσίασε εκ νέου το έργο του στις 6 Μαΐου 1854 στο Θέατρο Αγίου Βενέδικτου της Βενετίας.

Στις 29 Οκτωβρίου 1855 η Τραβιάτα δόθηκε για πρώτη φορά στο Θέατρο Αγίου Ιακώβου –ή Σαντζάκομο– της Κέρκυρας, η οποία ήταν τότε πρωτεύουσα του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων, κράτους και προτεκτοράτου της Μεγάλης Βρετανίας ως το 1864. Στην Αθήνα η όπερα παρουσιάστηκε δύο χρόνια αργότερα, στις 31 Οκτωβρίου 1857. Από την Εθνική Λυρική Σκηνή η Τραβιάτα πρωτοπαρουσιάστηκε στο θερινό θέατρο της πλατείας Κλαυθμώνος στις 30 Ιουλίου 1942, με τη Μιρέιγ Φλερύ (Βιολέττα), τον Νίκο Γλυνό (Αλφρέντο) και τον Χριστόφορο Αθηναίο (Ζερμόν). Διεύθυνε ο Λεωνίδας Ζώρας.
 
Συντελεστές:

Μουσική διεύθυνση: Λουκάς Καρυτινός
Σκηνοθεσία - σκηνικά – κοστούμια - φωτισμοί: Νίκος Σ. Πετρόπουλος
Αναβίωση σκηνοθεσίας: Ίων Κεσούλης
Χορογραφία - κινησιολογία: Φώτης Διαμαντόπουλος
Διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος

Βιολέττα Βαλερύ: Mυρτώ Παπαθανασίου (19/11), Έλενα Μόζουκ (20, 25, 30/11), Μαρία Μητσοπούλου(23, 26/11), Βασιλική Καραγιάννη (27/11)
Φλόρα Μπερβουά: Αγγελική Καθαρίου (19, 25, 26, 30/11), Λυδία Βαφειάδη (20, 23, 27/11)
Αννίνα: Αλεξάνδρα Ματθαιουδάκη 
Αλφρέντο Ζερμόν: Γιάννης Χριστόπουλος (19, 23, 26, 30/11), Αντώνης Κορωναίος (20, 25, 27/11) 
Τζόρτζιο Ζερμόν: Δημήτρης Τηλιακός (19, 26/11), Διονύσης Σούρμπης (20, 30/11), Δημήτρης Πλατανιάς (23, 25, 27/11)
Γκαστόνε: Χαράλαμπος Βελισσάριος (19, 20, 27/11), Άλεξ Τσιλογιάννης (23, 25, 26, 30/11)
Βαρόνος Ντουφόλ: Πέτρος Σαλάτας (19, 23, 26, 30/11), Χρήστος Αμβράζης (20, 25, 27/11) 
Μαρκήσιος του Ομπινύ: Νικόλαος Καραγκιαούρης (19, 26, 27, 30/11), Βασίλης Κωστόπουλος (20, 23, 25/11)
Δόκτωρ Γκρανβίλ: Διονύσης Τσαντίνης (19, 23, 26, 30/11), Παύλος Σαμψάκης (20, 25, 27/11)
Τζουζέππε: Θανάσης Ευαγγέλου (19, 23, 26, 30/11), Μανώλης Λορέντζος (20, 25, 27/11)
Μαντατοφόρος / Οικονόμος: Θεόδωρος Μωραΐτης (19, 23, 26, 30/11), Βασίλης Ασημακόπουλος (20, 25, 27/11) 

Συμμετέχουν η Ορχήστρα , η Χορωδία και μέλη του Μπαλέτου της ΕΛΣ.