Η χώρα μας, παρά την ευρωπαϊκά ελεγχόμενη χρεοκοπία της, συνέχισε να βρίσκεται υποταγμένη στον λαϊκισμό που επανειλημμένα καλλιέργησε αυταπάτες, προκαταλήψεις, μύθους και στερεότυπα. Τα κύρια χαρακτηριστικά του νεοελληνικού λαϊκισμού εντοπίζονται νωρίς, στους εμφύλιους πολέμους της επανάστασης του 1821. Από τότε βλέπουμε τη νομιμοφροσύνη και την αλληλεγγύη να έχουν τοπικό ή τοπικιστικό χαρακτήρα, συχνά ισχυρότερο από τον εθνικό. Παρατηρούμε επίσης, ότι οι πολιτικές κατατάξεις και διαιρέσεις, είναι συχνά σχετικές με αυταπάτες και προκαταλήψεις που συνδέονται με «αρχηγούς» και συντεχνιακά συμφέροντα, όχι με ιδέες ή με προγράμματα…

Ο ελληνικός λαός δεν μπόρεσε ως τώρα να δημιουργήσει μια στοιχειώδη πολιτική κοινωνία. Μια πολιτική κοινωνία, στην οποία να κατοχυρώνονται στην πράξη η αξιοκρατία, o υγιής ανταγωνισμός αλλά και τα δημοκρατικά δικαιώματα, ατόμων και συλλογικοτήτων. Μέχρι και σήμερα, το νεοελληνικό κράτος συνεχίζει να παίζει το ρόλο μιας αρχής απέναντι στην οποία είμαστε ραγιάδες και όχι κυρίαρχοι πολίτες. Ένα κράτος που παρεμβαίνει στην οικονομία, θέλοντας να επιβληθεί υπέρ μιας κοινωνίας… ψηφοφόρων και όχι κοινωνίας των πολιτών. Ένα κράτος που ούτε τιμωρεί ούτε ανταμείβει και δεν ενδιαφέρεται για το μέλλον, παρά μόνον η συντήρησή του στο παρόν, επικαλούμενο τα περασμένα μεγαλεία του έθνους. Το αποτέλεσμα είναι η φαυλοκρατία που συνεχίζει την αιωνόβια παράδοση της αυθαιρεσίας των εκάστοτε ισχυρών: Ελληνιστικοί ηγεμόνες, Ρωμαίοι ανθύπατοι, Βυζαντινοί αυτοκράτορες, Τούρκοι πασάδες, εγχώριοι κοτζαμπάσηδες, Μαυρομιχάληδες, Κωλέττηδες, Δηλιγιάννηδες Μαυρογυαλούροι και λοιποί σύγχρονοι εκλεγμένοι πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, συνεχίζουν με αυταπάτες την παρακμή… 

Oι μικρές μειοψηφίες, πάντοτε έδιναν ένα στίγμα αλήθειας στην πολιτική ακόμα και με το ρομαντισμό τους, ωστόσο καμία τέτοια ιδανική «ολιγαρχία» δεν ήρθε ποτέ στα πράγματα, καθώς η φλόγα του οράματος, έσβηνε στη θάλασσα της πλειοψηφίας. Λαμπρό παράδειγμα μιας τέτοιας πολιτική μειοψηφίας, ήταν η φιλο-ευρωπαϊκή αριστερά των Κύρκου-Παπαγιαννάκη, η οποία έφτασε να χαρακτηριστεί ως… «ουρά της δεξιάς» όταν το 1980 έλεγε το μεγάλο ΝΑΙ στην τότε ΕΟΚ. Αφού λοιδορήθηκε, πνίγηκε μέσα στη θάλασσα του λαϊκισμού της κρατικοδίαιτης «αλλαγής». Κι όσοι καρπώθηκαν τα αποτελέσματα του ψεύδους, οικειοποιήθηκαν την αλήθεια όταν τους βόλευε..

Νομοτελειακά,  ο χρόνος και η γνωριμία με την πραγματικότητα, εξασθενούν την προκατάληψη και αποκαλύπτουν την αυταπάτη. Αφού λοιπόν θα διαπιστώσουμε ξανά ότι έχουμε μείνει πίσω, κάποιοι πολιτικοί θα «επιτύχουν» αφού θα ανακαλύψουν κάποιους άλλους ως φταίχτες. Ο δοκιμασμένος τρόπος αναρρίχησης στην εξουσία, είναι αυτός της επινόησης νέων μεθόδων συμψηφισμού και αυτοκάθαρσης. 

Το παρελθόν συνεχίζει να έχει πολύ… μέλλον κι αν δεν απαλλαγούμε από αυτό, είμαστε καταδικασμένοι να γυρίζουμε σε κύκλους αυταπάτης. Πέρα από το λαϊκισμό της αριστεράς, μεγάλη ευθύνη φέρει και η συντηρητική παράταξη της χώρας, που έπεσε στην αναχρονιστική παγίδα του κρατισμού, ενισχύοντας την αυταπάτη ότι το μνημόνιο είναι αυτό καθεαυτό που έφερε την κρίση. Παραβλέποντας ότι το μνημόνιο ήταν το αποτέλεσμα των χρόνιων ενδογενών δομικών και λειτουργικών δυσλειτουργιών που έφεραν τη σήψη και δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν μια κρίση πρωτίστως κοινωνικοπολιτική. Ανάμεσα στη Σκύλλα του ασύμβατου λαϊκισμού και τη Χάρυβδη της σκληρής δημοσιονομικής πολιτικής, οι κυβερνώντες δεν τόλμησαν να εκφράσουν τη μη δημοφιλή αυτοκριτική και κριτική της πραγματικότητας. Στην επιθυμία τους να κερδίσουν την εξουσία, επέλεξαν την αυταπάτη και το λαϊκισμό…

Ο Δρ. Μιλτιάδης Γ. Δεληχάς είναι στέλεχος της πολιτικής κίνησης «Ευρώπη-Οικολογία» που συνεργάζεται με «Το Ποτάμι»