Μια Λαρισαία ανοίγει πάλι τους δρόμους του μεταξιού στην Ελλάδα

Η κ. Ανδρομάχη Τσιάρα έχει πτυχίο μηχανικού τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου, εντελώς ξένο με την εκτροφή μεταξοσκώληκα. Και όμως, η αγάπη της για το Μεταξοχώρι, στο οποίο η σηροτροφία αποτελούσε «βαριά κληρονομιά», την έκανε να σηκώσει αμέσως τα μανίκια και να ασχοληθεί με τους μεταξοσκώληκες, αυτά τα ιδιαίτερα, όπως λέει, «πλάσματα» και την εκτροφή τους, για «να θυμηθούν οι παλιοί και να μάθουν οι νέοι».

Οπως αναφέρει η κ. Τσιάρα, που είναι και η πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Μεταξοχωρίου, «πέρυσι αποφάσισα να αναβιώσω στο μέρος όπου γεννήθηκα τη σηροτροφία. Αλλωστε, το Μεταξοχώρι δεν είναι τυχαίο που πήρε το όνομά του από το μεταξοσκώληκα. Το χωριό μου έχει ιστορία και παράδοση στη σηροτροφία, οι περισσότερες οικογένειες ζούσαν από αυτήν, είτε σε μεγάλη κλίμακα είτε σε μικρότερη.

Μάλιστα, το Μεταξοχώρι έκανε και εξαγωγή σπόρου, από τις καλύτερες ποιότητες. Από εκεί και πέρα, μετά την εμφάνιση του συνθετικού νήματος, άρχισε να πέφτει η ζήτηση σε μετάξι και αυτός ήταν ο λόγος που ξαφνικά άρχισε να σβήνει η σηροτροφία. Στην ουσία είναι η ιστορία μας, για αυτό και είπα ότι θα καταβάλω κάθε δυνατή προσπάθεια έτσι ώστε ο μεταξοσκώληκας να ξαναέρθει εδώ».

Κάπως έτσι, σιγά σιγά, άρχισε να ψάχνει για προμηθευτές σπόρου, να μελετάει πώς γίνεται η εκτροφή. «Τελικά βρήκα προμηθευτή, ο οποίος μου έδωσε τις κατάλληλες οδηγίες, μου έστειλε και τους σπόρους. Βέβαια, σύμμαχός μας σε όλο αυτό ήταν και η δημοτική Αρχή».

Μα πάνω απ’ όλα, δίπλα της στάθηκαν χωρίς δεύτερη σκέψη οι ντόπιοι. «Οταν έμαθαν για την πρωτοβουλία αυτή, χάρηκαν ιδιαίτερα. Εξάλλου, πολλοί κάτοικοι ασχολούνταν με τη σηροτροφία και έτσι με πλησίασαν για να βοηθήσουν. Θυμάμαι μια εικόνα με μια κυρία, υπάρχει μια παλιά φωτογραφία που είναι κοπελίτσα και στέκεται μπροστά σε μια κρεβατίνα να ταΐζει τους μεταξοσκώληκες. Ε, πέρυσι ζήσαμε ακριβώς το ίδιο πράγμα. Η κυρία ήταν εδώ μαζί μου για να βοηθήσει στην εκτροφή και την έβλεπα ακριβώς στην ίδια στάση να ταΐζει τους μεταξοσκώληκες και ήταν πραγματικά πολύ συγκινητικό».

Εκπαίδευση

Οπως λέει στον «Αγροτικό Τύπο» η κ. Ανδρομάχη Τσιάρα, για να ασχοληθεί κάποιος με τη σηροτροφία πρέπει να έχει και την κατάλληλη εκπαίδευση. «Απαιτούνται γνώσεις. Ο μεταξοσκώληκας είναι ένα αρκετά ευαίσθητο πλάσμα, το οποίο χρειάζεται ένα πολύ καλό περιβάλλον και ησυχία, ώστε να δημιουργήσει ένα πολύ καλό κουκούλι. Εμείς εδώ στο χωριό προσπαθούμε να μάθουμε όλο και περισσότερα πάνω στην εκτροφή. Εχουμε ήδη ξεκινήσει ενέργειες για να δούμε αν μπορούμε να πάρουμε κάποιες θύρες, ώστε εκεί να γίνεται μόνιμα η εκτροφή και από εκεί και πέρα να διαπιστώσουμε κατά πόσο με τις παλιές μεθόδους μπορούμε να ανοίγουμε κουκούλια και να βγάζουμε την κλωστή».

Η ίδια εξηγεί: «Οταν αναφέρομαι σε παλιές μεθόδους, εννοώ αυτό ακριβώς που έκαναν πριν από χρόνια. Επαιρναν τα κουκούλια, τα τοποθετούσαν μέσα σε καυτό νερό, οπότε αυτομάτως πέθαινε η πεταλούδα, και στη συνέχεια έβαζαν ψάθινες σκούπες, πιάνονταν οι άκρες της κλωστής, το τραβούσαν, το περνούσαν σε μεγάλα καρούλια και σιγά σιγά στην ουσία ξετύλιγαν το κουκούλι».

Η αρχή

Η γνωστή φράση «κάθε αρχή και δύσκολη» ταιριάζει και εδώ. Παρ’ όλα αυτά, η πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Μεταξοχωρίου δεν κρύβει τον ενθουσιασμό της για τη «μαγεία» του όλου εγχειρήματος. Ο μεταξοσκώληκας, άλλωστε, λέγεται πως μαζί με τη μέλισσα είναι από τα πιο «ευγενή» έντομα.

«Στην αρχή φτιάξαμε μια κρεβατίνα. Μοιάζει σαν μεγάλα τελάρα τα οποία κουμπώνουν σαν κουκέτες, έχει τρία επίπεδα, όπου πάνω στρώνουν τους μεταξοσκώληκες. Ο σπόρος πρέπει να είναι σε ζεστό περιβάλλον, έτσι ώστε να εκκολαφθεί. Είχαμε μεγάλη επιτυχία στην εκκόλαψη. Επειτα ξεκινήσαμε από ένα μικρό κουτάκι που τους είχαμε και τους ταΐζαμε τριμμένο φύλλο μουριάς.

Αυτά καθημερινά αναπτύσσονται, μεγαλώνουν, από μαύρα σκουληκάκια που είναι αρχίζουν και γίνονται γκρι και στο τέλος παίρνουν ένα λευκό χρώμα. Αφού μεγάλωσαν λίγο, τα απλώσαμε πάνω στις κρεβατίνες και αρχίσαμε να τα ταΐζουμε.

Το τάισμα γίνεται τρεις φορές την ημέρα και όσο ο μεταξοσκώληκας μεγαλώνει τόσο αυξάνεται και η ποσότητα της τροφής. Είναι απίστευτο το πόσο πολύ τρώνε! Μάλιστα περνάνε και κάποια στάδια ύπνου, μέχρι να φτάσουμε στο τελικό στάδιο, έτσι ώστε να αναπτύσσονται και να αλλάζουν το δέρμα τους. Ακριβώς όπως τα φίδια, ο μεταξοσκώληκας πετάει το παλιό δέρμα και συνεχίζει να βγάζει καινούργιο».

Τελικό στάδιο

Και κάπως έτσι η όλη διαδικασία περνά στο τελικό στάδιο. Ο μεταξοσκώληκας ετοιμάζεται να πλέξει το κουκούλι του. Στην περίπτωση αυτή, σύμφωνα με την κ. Τσιάρα, σταματάει πια να τρέφεται. «Εχει την ανάγκη να σκαρφαλώσει, έτσι ώστε να αρχίσει να πλέκει. Παλιά έβαζαν είτε ήρεμο πουρνάρι είτε θαμνώδεις φυτά, για να μπορούν να σκαρφαλώσουν επάνω.

Με το που ολοκληρωθεί το κουκούλι, μένουν κάποιες μέρες εκεί μέσα και εκεί γίνεται η μεταμόρφωσή τους, γίνονται πεταλούδες. Οταν έχουμε φτάσει πια σε αυτό το στάδιο, περιμένουμε να αναπτυχθούν καλά οι πεταλούδες και από εκεί και πέρα μετά συζητάμε για το σκοπό που έχουμε. Οταν θέλουμε να πουλήσουμε το κουκούλι, γιατί αυτό είναι το μετάξι, παίρνουμε τα κουκούλια και τα ψήνουμε, ώστε να σκοτωθεί μέσα η πεταλούδα και να μην μας το κόψει, γιατί η κλωστή του μεταξιού για να είναι ποιοτικά καλή δεν πρέπει να κόβεται, πρέπει να είναι συνεχόμενη».

Η εκτροφή διαρκεί περίπου ένα μήνα. «Κάποιος μπορεί να κάνει μέχρι και τρεις εκτροφές, οι οποίες ξεκινούν περίπου από τα μέσα Μαΐου. Την περίοδο που γίνεται η εκτροφή χρειάζεται πραγματικά πολύ μεγάλη αφοσίωση και πολύς χρόνος. Οι μουριές θα πρέπει να επιλέγονται σωστά, να είναι καθαρές, για να μη δημιουργήσουμε κάποιο θέμα στους μεταξοσκώληκες. Πρέπει μονίμως να ελέγχεις τη θερμοκρασία».

Είναι όμως κερδοφόρα η σηροτροφία; «Επειδή πλέον το μετάξι είναι λίγο δυσεύρετο και επειδή μπήκε στη ζωή μας το συνθετικό, υπάρχει μια στροφή στην ποιότητα και στα ρούχα, οπότε πολλές εταιρίες στο εξωτερικό ψάχνουν να βρουν μετάξι. Κάποιος που θα ασχοληθεί και θα έχει μια μεγάλη παραγωγή, σαφώς και πιστεύω ότι θα έχει κέρδος αν η εκτροφή πάει καλά».

Στην ιδιαιτερότητα που έχει το μετάξι αναφέρεται στον «Αγροτικό Τύπο» ο ιδιοκτήτης και επικεφαλής της εταιρίας Silk line, Κωνσταντίνος Μουχταρίδης. Από παιδί, δίπλα στον πατέρα του, έμαθε τα μυστικά του επαγγέλματος.

«Μέχρι το 2007 όλα πήγαιναν καλά, όμως λίγο μετά, που η οικονομική κρίση μας “χτύπησε” την πόρτα, ξεκίνησαν και τα προβλήματα. Μετά το 2012 άρχισε κάτι καλό να διαφαίνεται στον ορίζοντα. Υπήρξε ανάπτυξη κάθε ημέρα και τελικά φτάσαμε σε ένα πολύ καλό επίπεδο, καθώς σήμερα τα υφάσματα της εταιρίας είναι σε όλον τον κόσμο».
Σύμφωνα με τον κ. Μουχταρίδη, το επάγγελμα αυτό απαιτεί «αγάπη και μεράκι. Το κόστος της ίνας είναι υψηλό, όπως στο κασμίρ, και έτσι δεν απευθύνεται σε όλους. Σήμερα ένα κιλό βαμβάκι έχει περίπου έξι με εφτά ευρώ. Ενα κιλό μετάξι αγγίζει τα 80 με 90 ευρώ. Υπάρχει διαφορά».

Στους 90.000 τόνους ανέρχεται η παγκόσμια παραγωγή

H ετήσια παγκόσμια παραγωγή µεταξιού ανέρχεται περίπου σε 90.000 τόνους, εκ των οποίων η µεγαλύτερη ποσότητα παράγεται στην Κίνα.

Οι περιοχές εκτροφής στη χώρα μας είναι οι Νοµοί Εβρου, Χανίων, Βοιωτίας, Σερρών και Λέσβου, µε κυριότερη περιοχή παραγωγής τον Εβρο, και ειδικότερα τους ∆ήµους Σουφλίου και Ορεστιάδας.

Το εντυπωσιακό της υπόθεσης είναι τα στοιχεία σύμφωνα με τα οποία ένα κουτί 25 γραμμαρίων μεταξόσπορου περιέχει 40.000 μεταξοσκώληκες, οι οποίοι για να δώσουν το μετάξι πρέπει να φάνε 500 κιλά μορεόφυλλα. Ο μεταξοσκώληκας, από 2-3 χιλιοστά μήκος που έχει αρχικά, φθάνει τα 8-9 εκατοστά στο τελευταίο στάδιο της εκτροφής και αυξάνει το βάρος του 10.000 φορές.

Επίσης, από την εκτροφή ενός κουτιού μεταξόσπορου 25 γραμμ. παράγονται 60-70 κιλά χλωρά κουκούλια, από αυτά, μετά την απόπνιξή τους, παράγονται 20-30 κιλά ξερά και τελικά 3-4 κιλά μεταξωτή κλωστή. Το κάθε κουκούλι δίνει περίπου 2.500 μέτρα μεταξωτή κλωστή.