Εχουµε µπει για τα καλά σε µια θερµή εποχή, µε αλλεπάλληλους καυτούς µήνες και ολοένα πιο ζεστά έτη, σημειώνει το ρεπορτάζ του Γιάννη Ελαφρού στην Καθημερινή. Η ευρωπαϊκή υπηρεσία για την κλιµατική αλλαγή Copernicus ανακοίνωσε πως, σύµφωνα µε όλες τις µέχρι τώρα ενδείξεις, το 2024 θα είναι το πιο ζεστό έτος στον πλανήτη, τουλάχιστον από τότε που υπάρχουν στοιχεία. Εάν η εκτίµηση επιβεβαιωθεί, το 2024 θα πάρει τα σκήπτρα από το 2023, που είχε καταγραφεί ως η πιο θερµή χρονιά. ∆εύτερη συνεχόµενη χρονιά µε θερµοκρασίες ρεκόρ θα είναι ένα καυτό... back to back, όχι και τόσο ευχάριστο. Την ανησυχητική εικόνα ενισχύει το γεγονός ότι µέχρι τώρα τα πέντε έτη µε την υψηλότερη θερµοκρασία παγκοσµίως σηµειώθηκαν µετά το 2016!

Συγκεκριµένα, κατά σειρά υψηλής θερµότητας ήταν το 2023, το 2016, το 2020, το 2019 και το 2017. Ηδη το 2023 η µέση θερµοκρασία είχε ξεπεράσει κατά 1,48 βαθµό Κελσίου (°C) τα επίπεδα της προβιοµηχανικής εποχής στον 19ο αιώνα, σχεδόν καλύπτοντας τον στόχο που έχει θέσει η ∆ιάσκεψη του Παρισιού για περιορισµό της ανόδου µέχρι τον 1,5 °C, αποκαλύπτοντας πως η µέχρι τώρα πολιτική για την ανάσχεση της κλιµατικής αλλαγής δεν έχει αποδώσει.

Ο φετινός Ιούλιος είχε απειροελάχιστα πιο χαµηλές θερµοκρασίες από τον Ιούλιο του 2023, που παραµένει ο πιο θερµός. Ωστόσο, η υπηρεσία Copernicus σηµειώνει πως τους 13 µήνες που προηγήθηκαν σηµειώνονταν αλλεπάλληλα ρεκόρ ζέστης. Ο Ιούλιος του 2024 ήταν ο δεύτερος πιο θερµός από τότε που υπάρχουν στοιχεία, µε τη µέση θερµοκρασία της ατµόσφαιρας στους 16,91 °C, δηλαδή 1,48 βαθµό πάνω από τα επίπεδα της προβιοµηχανικής εποχής και 0,68 βαθµό πάνω από την κλιµατική τιµή της περιόδου 1991-2020 για τον Ιούλιο. Σηµειωτέον πως εντός του φετινού Ιουλίου σηµειώθηκαν οι δύο πιο θερµές ηµέρες στον πλανήτη από τότε που υπάρχουν στοιχεία (στις 22 και 23 Ιουλίου 2024).

Παρά τη µικρή υποχώρηση τον Ιούλιο, οι επιστήµονες της Copernicus εκτιµούν πως το 2024 θα σπάσει το ρεκόρ του 2023 και θα γίνει η πιο θερµή χρονιά στα χρονικά. Ηδη το πρώτο εξάµηνο του 2024 συνολικά είναι αρκετά πιο θερµό από αυτό του 2023 και θεωρείται πολύ δύσκολο να ανατραπεί αυτή η τάση.

Καταστροφικές συνέπειες

«Το κλίµα µας συνεχίζει να θερµαίνεται. Οι καταστροφικές συνέπειες της κλιµατικής αλλαγής άρχισαν πολύ πριν από το 2023 και θα συνεχιστούν ώσπου οι παγκόσµιες εκποµπές που προκαλούν το φαινόµενο του θερµοκηπίου φθάσουν στο µηδέν», τόνισε η Σαµάνθα Μπέρτζες, υποδιευθύντρια της υπηρεσίας κλιµατικής αλλαγής Copernicus. «Ο κόσµος πάει να γίνει υπερβολικά καυτός», σχολίασε η Σελέστε Σάουλο, αντιπρόεδρος του Παγκόσµιου Μετεωρολογικού Οργανισµού.

Τον προηγούµενο µήνα, εξάλλου, υπήρχαν πολλές σοβαρές συνέπειες που συνδέονται µε την κλιµατική κρίση. Κύµατα παρατεταµένου καύσωνα έπληξαν την κεντρική Ευρώπη, τα Βαλκάνια και τη Μεσόγειο. Τροµερές πληµµύρες προκάλεσαν καταστροφές σε Πακιστάν, Ινδία και Κίνα. Μεγα-πυρκαγιές σάρωσαν την Καλιφόρνια. Ιδιαίτερα θερµοί ήταν (και) τον Ιούλιο οι ωκεανοί, που απορροφούν µεγάλο µέρος της θερµότητας που παράγεται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Η µέση θερµοκρασία στην επιφάνεια των θαλασσών τον Ιούλιο ήταν 20,88 βαθµούς Κελσίου, η δεύτερη υψηλότερη τιµή που καταγράφηκε µήνα Ιούλιο. Το ενδιαφέρον είναι πως οι θερµοκρασίες παραµένουν υψηλές παρότι ολοκληρώθηκε το φαινόµενο Ελ Νίνιο, που προκαλεί συνθήκες αυξηµένης θερµότητας.

Στην Ελλάδα

Από τις αρχές του καλοκαιριού, στην Ελλάδα έχουµε µπει στον θερµοθάλαµο. Ο Ιούνιος ήταν ακραία ζεστός σε πολλές περιοχές της χώρας. Σε πανελλαδικό επίπεδο ήταν ο δεύτερος πιο θερµός Ιούνιος από το 2010. Στη Στερεά Ελλάδα και στην Πελοπόννησο καταγράφηκαν πολύ µεγάλες θετικές αποκλίσεις θερµοκρασίας, µε τις µέσες µηνιαίες τιµές να κυµαίνονται έως και 4,8 °C πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα. Ειδικά στην Αθήνα, ο φετινός Ιούνιος ήταν ο πιο ζεστός από το 1860, σύµφωνα µε το ιστορικό αρχείο του µετεωρολογικού σταθµού του Αστεροσκοπείου στο Θησείο.

Ο Ιούλιος του 2024, σύµφωνα µε την ανάλυση της οµάδας meteo.gr του Αστεροσκοπείου Αθηνών, ήταν ο θερµότερος στα χρονικά των καταγραφών για την Ελλάδα. Ο φετινός Ιούλιος ξεπέρασε κατά 2,9 °C τη µέση τιµή της περιόδου 1991-2020 και κατά + 0,3 °C τον µέχρι πρότινος θερµότερο Ιούλιο του 2012. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχουν καταγραφεί οι τρεις από τους τέσσερις θερµότερους Ιούλιους στην Ελλάδα τα τελευταία τουλάχιστον 80 χρόνια. Οι πιο έντονες θετικές αποκλίσεις στην Ελλάδα καταγράφηκαν στα βόρεια και στα δυτικά, καθώς και στα µεγάλα αστικά κέντρα (φαινόµενο αστικής θερµικής νησίδας λόγω τσιµεντοποίησης). Ανάλογη –και συχνά πιο οξυµένη– ήταν η κατάσταση και στα Βαλκάνια και σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης φέτος τον Ιούλιο, µε θερµοκρασίες 3-4 °C πάνω από την κλιµατική τιµή 1991-2020.

Μια και τα αλλεπάλληλα καυτά έτη συνδέονται µε την κλιµατική αλλαγή, δεν πρέπει να θεωρούνται «ουρανοκατέβατα» αλλά να γίνονται κατανοητές οι αιτίες των προβληµατικών συνθηκών που διαµορφώνονται. Βασικό στοιχείο αποτελούν οι συγκεντρώσεις αερίων του θερµοκηπίου, που προκαλούνται κυρίως από την οικονοµική και κοινωνική δραστηριότητα. Αυτή την περίοδο, οι συγκεντρώσεις CO2 κινούνται στα 425 µέρη στο εκατοµµύριο στην ατµόσφαιρα, από 380 που ήταν το 2006. Οσο η καύση ορυκτών καυσίµων εξακολουθεί να κυριαρχεί και το οικονοµικό σύστηµα κινείται µε τη λογική business as usual, τότε οι συνέπειες της κλιµατικής αλλαγής θα γίνονται όλο και πιο καυτές.

Kosmoslarissa.gr (από Καθημερινή)