Για τις γυναίκες που βίωσαν τον φόβο, την υποταγή, την ταπείνωση, για εκείνες που υπέφεραν πίσω από κλειστές πόρτες όλες τις εκφάνσεις του πόνου, φυλακισμένες σ’ ένα κόσμο βίαιο και σκοτεινό.
Δημοτικά τραγούδια της λαϊκής παράδοσης που θρήνησαν την κακοποιημένη γυναίκα, δέσμια των στερεοτύπων μιας ατέλειωτης εποχής, θα παρουσιάσει το Λύκειο των Ελληνίδων Βόλου σε συνδιοργάνωση με την Αντιδημαρχία Πολιτισμού και Επιστημών του Δήμου Λαρισαίων και την υποστήριξη της ΕΚΠΟΛ της Περιφέρειας Θεσσαλίας, το Σάββατο 25 Νοεμβρίου 2023, στις 19.30, στο Δημοτικό Ωδείο Λάρισας.
Από την παράφορη ζήλια του παρορμητικού μεθυσμένου Μενούση, στον Αλή Πασά που έπνιξε την «Κυρά Φροσύνη» και άλλες 17 γυναίκες στην Παμβώτιδα λίμνη, από την όμορφη γυναίκα του Πρωτομάστορα που αρχέγονες δοξασίες θυσίασαν για την επίτευξη του στόχου στο γεφύρι της Άρτας, στον σκληρό πατέρα της «Αρετούσας» στον Ερωτόκριτο, από την Παναγιώτα του Δρυμού στην κυρά δασκάλα που της κόψαν τα μαλλιά και από την προσφυγούλα που δηλητηρίασε η πεθερά, στην κόρη που αδικοσκοτώσανε για ένα ζευγάρι ρόδα…
Έναν μακρύ κατάλογο γυναικών που δολοφονήθηκαν, που αποτύπωσε θρηνώντας τες το δημοτικό τραγούδι, φθάνει ως τις μέρες μας και περνά αδιάφορα.
Αυτός είναι ο κύριος άξονας της παράστασης, «Μια λυγερή ακούστηκε», διανθισμένη με ζωντανή μουσική, χορό, παραδοσιακές φορεσιές από διάφορες περιοχές της χώρας μας, αφήγηση και μικρά ένθετα βίντεο, θίγοντας δια μέσου του λαϊκού πολιτισμού, αυτό το κρίσιμο θέμα, που απασχολεί ολόκληρη την ελληνική κοινωνία.
Είναι το θέμα της κακοποίησης της γυναίκας, που τελευταία έχει οξυνθεί, με τα στατιστικά στοιχεία να τοποθετούν την περιοχή μας ψηλά στη λίστα των θυμάτων έμφυλης βίας.
Το διαχρονικό αυτό θέμα, της βίας και της υποτίμησης της γυναίκας εκτός από το δημοτικό τραγούδι, που αντιμετώπισε τις γυναίκες με συμπόνια και ευαισθησία, έθιξε και η νεοελληνική λογοτεχνία, όπως και η ποίηση, σε αντιδιαστολή με αυτό που βίωνε στην πράξη η εκάστοτε κοινωνία.
Είναι γνωστά τα «εγκλήματα τιμής», με τα οποία δυστυχώς χαρακτήριζαν αχαρακτήριστες σκληρές πράξεις, περιστατικά κακοποίησης, βιασμών και γυναικοκτονιών.
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αγαπάει πολύ τη γυναίκα που ευαίσθητη, δυνατή, σιωπηλή υπομένει τη μοίρα και τη δυστυχία όπως παρουσιάζεται στην Φραγκογιαννού, στο κορυφαίο του έργο στη «Φόνισσα».
Κορυφαίοι δημιουργοί, όπως ο Νικόλαος Καζαντζάκης κατέγραψε την υποταγμένη γυναίκα στη κοινωνία της Κρήτης όπου ως χήρα συμβόλιζε τον πειρασμό και την αμαρτία. Στον «Καπετάν Μιχάλη», σύμβολο της ψυχής του Κρητικού, σκοτώνει ο ίδιος την Εμινέ νιώθοντας ένοχος, που παρασυρόμενος από το πάθος του για εκείνη, εγκατέλειψε το πόστο του πολεμιστή.
Ο Ιωάννης Κονδυλάκης στους «Άθλιους των Αθηνών» περιγράφει τη κακοποίηση κοριτσιών που έφταναν από την επαρχία για να δουλέψουν ως «ψυχοκόρες» στα αθηναϊκά σπίτια, όπου αντιμετωπίζονταν ως σκλάβες, ενίοτε και ως πόρνες «πόσα εν ονόματί σου διαπράττονται, ώ αρετή!».
Αντίθετα, η γυναίκα στα Επτάνησα, λόγω των ευνοϊκών συνθηκών που επικρατούσαν στα νησιά συγκριτικά με την ηπειρωτική Ελλάδα, διαφαίνεται ελεύθερη· ειδικά στα βιβλία του Γρηγόρη Ξενόπουλου, όπου είχε δικαίωμα στη μόρφωση, στον λόγο, ακόμη και στο «κογιονάρισμα» για την επιλογή του μελλοντικού της συζύγου. Το ίδιο σχεδόν παρατηρείται και στα μεγάλα αστικά κέντρα της εποχής, όπως στην Αθήνα και στη Σύρο του Ροΐδη.
Η προσεχής παράσταση αφιερώνεται στη Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, σε μια μοναδική σύμπραξη με μια πλειάδα τοπικών καλλιτεχνών από το στερέωμα της παραδοσιακής μουσικής (μουσικοί και τραγουδιστές) και συντελεστών με επίκεντρο την ομάδα χορού του Λυκείου των Ελληνίδων Βόλου.
Είσοδος ελεύθερη.
Η εκδήλωση υποστηρίζεται από το Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας, τη Διεύθυνση Κοινωνικής Πολιτικής και Πρόνοιας του Δήμου Λαρισαίων, το Λύκειον των Ελληνίδων Λάρισας και το ΚΕΘΕΑ-ΕΞΟΔΟΣ.
Συντελεστές:
- Xορευτικές ομάδες του Λυκείου Ελληνίδων Βόλου με συμμετοχή και του Περιφερειακού Τμήματος Αλμυρού
- Έρευνα-οργάνωση παραγωγής: Άννα Κουτσελίνη
- Σκηνοθεσία-απαγγελία: Γιάννης Τράντας
- Επιμέλεια -διδασκαλία χορών: Γιάννης Πραντσίδης – Θανάσης Μπέας
- Επιμέλεια-οργάνωση Γυναικείας Ιματιοθήκης: Άσπα Καπουρνιώτη
- Επιμέλεια Ανδρικής Ιματιοθήκης: Κατερίνα Δουλκέρογλου.
Αστικής Ιματιοθήκης: Βασιλική Τράκη.
- Μουσικοί: Σταύρος Κουσκουρίδας-κλαρίνο, Χρήστος Δασκαλόπουλος-βιολί, Θανάσης Δραγάνης -λαούτο και Αναστασία Λύτρα-κρουστά.
- Τραγούδι: Ελεάννα Βαρελά και Δημήτρης Γακιόπουλος.
Ειδική συμμετοχή: Χριστίνα Αρέστη, Θύμιος Παπακωνσταντίνου.
- Συντονίστρια Ομάδας «Λυγερές»: Αρετή Κατσαγεωργίου
- Συμμετοχή ηθοποιών: Μάρθα Παπαθανασίου και Κατερίνα Αντωνακάκη
- Έντυπα: Kυρασία Πρίντζου
- Βίντεο, τεχνική υποστήριξη: Αθανασία Ξαφάρα
Χορευτική Ομάδα Λ.Ε.Β.:
Γυναικείες Ομάδες
Παπαγγέλου Κατερίνα, Μπέτα Ελένη, Μπουμπουλούδη Αναστασία, Κατσιφού Άννα-Χαρά, Χρηστάκη Φωτεινή, Γκέκα Μαρία, Σπύρου Αλεξάνδρα, Ματέου Αργυρώ, Δραμπά Ελίνα, Μαγουλιανίτη Δέσποινα, Μελαχροινάκη Στέλλα, Κανάτα Κατερίνα, Κατσαγεωργίου Αρετή, Κατσαγεωργίου Μαρία, Μαντούδη Νατάσα, Κάππα Αλεξάνδρα, Κονδύλη Δέσποινα, Καραδήμου Eιρήνη, Χατζηθεοδώρου Χρύσα, Μπίτζα Ναταλία, Μαγοπούλου Δήμητρα, Δεσποτοπούλου Χρύσα, Μαυροφριδάκη Έλενα, Παύλου Ελπινίκη, Συμεωνίδου Ιωάννα, Μπούσιου Ελένη, Χιοκτουρίδου Δέσποινα, Χασκή Κλεοπάτρα, Χριστοδούλου Μαρία, Aνατολιώτου Χριστίνα, Ανατολιώτου Ηλιάνα και Αρέστη Χριστίνα.
Ανδρική:
Αδαμάκης Στέφανος, Χατζηθεοδώρου Κωνσταντίνος, Αναγνώστου Γιάννης, Γιουβανάς Νίκος, Παλιούρας Ευάγγελος, Μάρας Περικλής, Σκαμαγκούλης Φώτης, Στύλλας Δήμος, Μπίκος Γιάννης και Σιαμέτης Γιώργος.
