Από τις πρώτες ώρες μετά τη σύγκρουση των δύο αμαξοστοιχιών στα Τέμπη, τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου, έγινε φανερό πως επρόκειτο για μια πρωτοφανή στα χρονικά τραγωδία, που έχρηζε ειδικής διαχείρισης σε ό,τι αφορά τα δεκάδες θύματα και τους οικείους τους. Σοροί και ανθρώπινα μέλη, που έφταναν στο νεκροτομείο της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Λάρισας, έπρεπε να αναγνωριστούν και να ταυτοποιηθούν, σε μια εξαιρετικά επώδυνη για τους συγγενείς διαδικασία που άρχισε, αλλά διακόπηκε με εντολή της Ελληνικής Αστυνομίας.

Το έργο της ταυτοποίησης ανατέθηκε στην ειδική Ομάδα Αναγνώρισης Θυμάτων Καταστροφών (ΟΑΘΥΚ), καθώς σε πολλές περιπτώσεις ήταν αδύνατο να γίνει με τον συνήθη τρόπο. Η διαδικασία αποφασίστηκε να γίνει για όλους με τη μέθοδο του DNA, μέσω ειδικού πρωτοκόλλου για τις φυσικές καταστροφές, ακόμη και στις περιπτώσεις που ήταν εφικτή η οπτική αναγνώριση από τους συγγενείς.

Στη Λάρισα κατέφτασε δεκαμελές κλιμάκιο της Ομάδας από την Αθήνα, υπό τον διοικητή της, αστυνομικό υποδιευθυντή, Παντελή Θεμελή, το οποίο μέσα σε τρεις μέρες ολοκλήρωσε το άκρως απαιτητικό έργο της ταυτοποίησης 55 θυμάτων της τραγωδίας, μέσα από την συλλογή, αποστολή στην Αθήνα και εξέταση συνολικά 107 δειγμάτων σορών και ανθρώπινων μελών, σε συνεργασία με τα Εργαστήρια της πρωτεύουσας. Η 56η σορός, που ανήκε σε μετανάστη από την Συρία, ταυτοποιήθηκε την Τετάρτη, ενώ ένα συνεχιζόμενο δράμα εξακολουθεί να ζει η οικογένεια της 23χρονης φοιτήτριας του ΑΠΘ ΕΜ, που έχει δηλωθεί ως αγνοούμενη αλλά δεν έχει βρεθεί υλικό της στα συντρίμμια της μοιραίας αμαξοστοιχίας.

Δούλεψαν "μικροχειρουργικά"

"Ήταν η πιο δύσκολη αποστολή που ανέλαβαν από την σύστασή τους", λέει στο iatronet.gr ο περιφερειάρχης Λάρισας, Κώστας Αγοραστός, ο οποίος όλες αυτές τις μέρες βρέθηκε δίπλα στα μέλη της ομάδας, παρείχε συνδρομή όπου χρειάστηκε και στο τέλος τους συνεχάρη για τον επαγγελματισμό τους και για την κοινωνική τους ευαισθησία.

Η ΟΑΘΥΚ συστάθηκε το 2011 και αποτελεί νευραλγικό τμήμα του Ειδικού Σχεδίου Διαχείρισης Ανθρώπινων Απωλειών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και ενεργοποιείται σε περιπτώσεις μαζικών καταστροφών. Υπό τον συντονισμό της είχε γίνει η αναγνώριση και των θυμάτων της φονικής πυρκαγιάς το 2018 στην Ανατολική Αττική. Η επιχείρηση στα Τέμπη ήταν ακόμη πιο απαιτητική.

"Τα παιδιά κλήθηκαν να επιχειρήσουν σε εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες, ενώ έπρεπε να ταυτοποιήσουν διαφορετικά μέλη σώματος. Σε μια περίπτωση αυτό έγινε από εσωτερικό όργανο, ενώ σε πολλές περιπτώσεις έπρεπε να γίνει πολλαπλή ταυτοποίηση για το ίδιο άτομο", αναφέρει ο κ. Αγοραστός και προσθέτει: "Δούλεψαν με συνέπεια, ευελιξία και αποτελεσματικότητα, αλλά και με ήθος και κοινωνική ενσυναίσθηση".

Τα μέλη της Ομάδας εγκαταστάθηκαν στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας, προκειμένου να βρίσκονται σε άμεση επαφή και συνεργασία με τους ιατροδικαστές. Ένα τμήμα εργάστηκε στο νεκροτομείο και ένα άλλο σε διαφορετικό χώρο του νοσοκομείου. Όποτε κρίθηκε αναγκαίο μετέβησαν στο πεδίο, ενώ οι ίδιοι ανέλαβαν και τον ευαίσθητο ρόλο της επικοινωνίας με τους συγγενείς των θυμάτων.

Σύμφωνα και με τα όσα είπε η προϊσταμένη της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Λάρισας, Ρουμπίνη Λεονταρή, δούλεψαν μεθοδικά και «μικροχειρουργικά». Κάθε 3 με 4 ώρες ένα αυτοκίνητο έφευγε από τη Λάρισα για την Αθήνα, μεταφέροντας τα δείγματα βιολογικού υλικού, προκειμένου να γίνεται τάχιστα η ανάλυση DNA. Μόλις ολοκληρωνόταν η ταυτοποίηση, τα στοιχεία δίνονταν στην Ιατροδικαστική, ώστε να εκδοθεί πιστοποιητικό θανάτου. Η Ομάδα ενημέρωνε τους συγγενείς για την ταυτοποίηση και παρέδιδε τις σορούς.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το επιχειρησιακό έργο του κλιμακίου έχει ολοκληρωθεί προς στιγμήν, με την ταυτοποίηση 56 θυμάτων της τραγωδίας, χωρίς να αποκλείεται η ανεύρεση και άλλων στοιχείων στη συνέχεια. Τρία μέλη του συμμετείχαν στη διαδικασία εκ νέου λήψης βιολογικού υλικού που έγινε το πρωί της Τετάρτης σε δύο σορούς, έπειτα από αίτημα συγγενών τους, ενώ συνεχίζουν τη διαδικασία σύνταξης των εκθέσεων.

"Εδώ είχαμε δυστυχώς το δυστύχημα του αιώνα, δεν είναι κάτι που συμβαίνει κάθε μέρα, ακόμα και σε παγκόσμιο επίπεδο. Και θα έχει συνέχεια στις δικαστικές αίθουσες, γι αυτό πρέπει να υπάρχουν καταγεγραμμένα πρωτόκολλα ενεργειών με σοβαρότητα και υπευθυνότητα", σημείωσε ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ομάδα δέχτηκε πρόταση για διεθνή συνδρομή, αλλά αρνήθηκε ευγενικά γιατί ήταν σε θέση να φέρει σε πέρας το έργο με αποτελεσματικότητα.

Η Ομάδα και το πρωτόκολλο της Interpol

Η σύσταση "Ομάδων Αναγνώρισης Θυμάτων Καταστροφών" προβλέφθηκε με το Άρθρο 12 του Νόμου 3938/2011. Αποστολή τους είναι η αναγνώριση και ταυτοποίηση των θυμάτων από ατυχήματα, καταστροφές, καθώς και εγκληματικές και τρομοκρατικές ενέργειες.

Αποτελούνται από από ειδικευμένο ιατρικό προσωπικό, εμπειρογνώμονες και αξιωματικούς της Ελληνικής Αστυνομίας. Η συγκρότησή τους γίνεται με απόφαση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη και τίθενται σε λειτουργία όταν συντρέχουν ανάλογα περιστατικά.

Η Ομάδα εφαρμόζει τα διεθνή πρωτόκολλα της Ιντερπόλ, που καθορίζουν τέσσερα βήματα στην διαδικασία της ταυτοποίησης των θυμάτων:

-Εξέταση στο πεδίο: Ανάλογα με το περιστατικό και το πού συνέβη, μπορεί να χρειαστούν ημέρες ή και εβδομάδες για να ανακτηθούν όλα τα θύματα

-Συλλογή δεδομένων από τα θύματα:Οι ανθρώπινες σοροί ή μέλη εξετάζονται από ειδικούς για τον εντοπισμό στοιχείων που θα βοηθήσουν στην ταυτοποίηση. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει: Δακτυλικά αποτυπώματα (εάν υπάρχουν), οδοντιατρική ανάλυση, προφίλ DNA και σύγκριση με το DNA συγγενών πρώτου βαθμού, φυσικές ενδείξεις (τατουάζ, ουλές, χειρουργικά εμφυτεύματα που μπορεί να είναι μοναδικά για το θύμα). Όπως αναφέρεται στο πρωτόκολλο, η οπτική αναγνώριση δεν θεωρείται ακριβής.

-Συλλογή προθανάτιων δεδομένων:Οδοντιατρικά και ιατρικά αρχεία, δακτυλικά αποτυπώματα και DNA ανακτώνται από τα σπίτια των θυμάτων ή παρέχονται από μέλη της οικογένειας.

-Ταυτοποίηση: Ομάδα ειδικών συγκρίνει τα προθανάτια και μεταθανάτια δεδομένα.

Bασίλης Ιγνατιάδης - iatronet.gr