Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος «ERASMUS+ – δράση ΚΑ1» δύο εκπαιδευτικοί του Λυκείου Συκουρίου, η Σακελλαρίου Γλυκερία και η Κοθρά  Κατερίνα συμμετείχαν σε 7ήμερο εκπαιδευτικό σεμινάριο, από 22 έως 28 Οκτωβρίου στη Μάλαγα της Ισπανίας. Η οργάνωση και η υλοποίηση του σεμιναρίου έγινε από τον εκπαιδευτικό οργανισμό «English Matters».
Οι εμπειρίες τους καταγράφονται στο ακόλουθο κείμενο:
Η εκπαιδευτική επίσκεψή μας στην ισπανική πόλη ήταν ιδιαίτερα εποικοδομητική, με άμεσα οφέλη που αφορούν στον εμπλουτισμό των γνώσεων μας (ξένες γλώσσες, ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά μοντέλα, ήθη, έθιμα και πολιτισμό ξένων χωρών). Το ταξίδι  μας περιελάμβανε, εκτός από τις επισκέψεις σε τοπικά σχολεία, σεμινάρια στη Μάλαγα   με θέμα το Ισπανικό εκπαιδευτικό σύστημα αλλά και γνωριμία με την πολιτιστική παράδοσης της Ανδαλουσίας. Είχαμε την ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με τρία σχολεία Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, να παρακολουθήσουμε το μάθημα, να μιλήσουμε με τους Ισπανούς συναδέλφους και με τα παιδιά, αλλά και να ακούσουμε από τους υπεύθυνους  για το πρόγραμμά τους, τις σχέσεις τους με γονείς και μαθητές, τα προβλήματά τους και τους στόχους τους για τη βελτίωση των σχολείων τους.
Με μεγάλη εγκαρδιότητα οι Ισπανοί συνάδελφοι αλλά και οι διοργανωτές των σεμιναρίων προσπάθησαν να μας αναλύσουν τη φιλοσοφία του συστήματός τους, αλλά και να μας παρουσιάσουν την πολιτιστική τους κληρονομιά και την κουλτούρα της Ανδαλουσίας. Ξεναγηθήκαμε τόσο στα αξιοθέατα της Μάλαγα, όσο και στην εντυπωσιακή Αλάμπρα. Είδαμε το σμίξιμο των πολιτισμών που πέρασαν από την περιοχή και άφησαν τα χνάρια τους, παρά τους αιματηρούς πολέμους που έγιναν για την κατάκτηση του ενός από τον άλλο. Αυτό το συνονθύλευμα Ρωμαίων, Μαυριτανών και Χριστιανών είναι η εκπληκτική και πολυπολιτισμική Ανδαλουσία που μας αποκαλύφθηκε υπό τους ήχους του Φλαμένκο!
Μια ακόμα συνάντηση με πολλούς πολιτισμούς ήταν η συναναστροφή μας με τους Ευρωπαίους συναδέλφους που συμμετείχαν στην ομάδα των σεμιναρίων, 25 καθηγητές από επτά διαφορετικές χώρες, με τους οποίους είχαμε τη δυνατότητα να ανταλλάξουμε εμπειρίες και απόψεις.
Οι εντυπώσεις μας δεν μπορούν παρά να περιέχουν και τη σύγκριση με τη δική μας πραγματικότητα. Σίγουρα οι Ισπανοί έχουν διαθέσει και διαθέτουν περισσότερα χρήματα για την Παιδεία. Αυτό μπορεί να το διαπιστώσει κανείς από την κτιριακή υποδομή, από τον τεχνολογικό εξοπλισμό από τις αθλητικές εγκαταστάσεις και πολλά άλλα ...και γιατί να μην αναφέρουμε και τις αμοιβές των εκπαιδευτικών...
Η οργάνωσή τους, τουλάχιστον στα μάτια του επισκέπτη μοιάζει αρτιότερη από τη δική μας. Το σύστημά τους στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι πολύ περισσότερο προσανατολισμένο στην επαγγελματική εκπαίδευση στρέφοντας ένα πολύ μικρότερο ποσοστό στο Πανεπιστήμιο. Βέβαια, για την εισαγωγή σε Ανώτατες Σχολές οι μαθητές αξιολογούνται με γραπτές εξετάσεις καθ’ όλη τη διάρκεια των σπουδών τους  και όχι σε μία και μόνη κρίσιμη εξέταση όπως είναι για μας οι Συμπληγάδες πέτρες των Πανελλαδικών.
Ένα άλλο εντυπωσιακό στοιχείο είναι η συμμετοχή των γονέων στη σχολική ζωή, σε ότι αφορά στην ενημέρωσή τους, στη συμμετοχή τους στις δραστηριότητες  του σχολείου αλλά και στην εκλογή Διευθυντών. 
Η αυτονομία των σχολείων στη διαμόρφωση του σχολικού προγράμματος είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή των δικών μας, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα σε κάθε σχολείο να υλοποιεί προγράμματα που ταιριάζουν στο προφίλ των μαθητών του, αλλά και αξιοποιώντας καλύτερα τις δεξιότητες μαθητών και εκπαιδευτικών.
 Η πολυπολιτισμικότητα στα σχολεία είναι δεδομένη, αφού μεγάλο ποσοστό των μαθητών δεν είναι Ισπανικής καταγωγής και κατά τα λεγόμενα των συναδέλφων η αφομοίωσή τους στο σχολείο δεν παρουσιάζει προβλήματα ούτε φαινόμενα ρατσιστικών διακρίσεων.
 Κάτι, όμως, που μας έκανε αρνητική εντύπωση είναι ο πολύ μεγάλος αριθμός μαθητών ανά σχολείο και ανά τμήμα διδασκαλίας ( 30-33 μαθητές ανά τμήμα). Στο δικό μας εκπαιδευτικό σύστημα ο αριθμός μαθητών ανά τάξη είναι μικρότερος,  επιτρέποντας την στενότερη σχέση καθηγητή- μαθητή, αλλά δυστυχώς από ότι φαίνεται δεν θα διατηρήσουμε για πολύ αυτό το πλεονέκτημά.
Η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος αποτελεί βασικό παράγοντα για τη βελτίωση της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης στην Ισπανία. Ιδιαίτερη έμφαση δίνει το νομικό πλαίσιο στην ανάγκη αξιολόγησης όλων των στοιχείων που συνθέτουν το εκπαιδευτικό σύστημα: διδακτικές - μαθησιακές διαδικασίες, εκπαιδευτικά  αποτελέσματα, Αναλυτικό Πρόγραμμα, λειτουργία της διοίκησης . Η εξωτερική αξιολόγηση των σχολείων διεξάγεται από την Εκπαιδευτική Επιθεώρηση της κάθε Αυτόνομης Κοινότητας, κάθε 3 έως 6 έτη, ανάλογα με την περιφέρεια. Το έργο αυτό αναλαμβάνουν σε ομάδες οι περίπου 1.400 Επιθεωρητές Εκπαίδευσης, οι οποίοι είναι δημόσιοι υπάλληλοι – εκπαιδευτικοί με προηγούμενη εμπειρία συνήθως σε θέση διευθυντή σχολείου - με υψηλά ακαδημαϊκά προσόντα και σημαντικά διοικητικά καθήκοντα.
Τελικά είμαστε μπροστά ή πίσω; Αυτό ήταν το ερώτημα που πιο συχνά ακούγαμε από τα χείλη των συναδέλφων μας όταν γυρίσαμε. Η απάντηση είναι: Ανάλογα τι θεωρεί κανείς ουσιαστική πρόοδο. Από ότι φαίνεται έχουμε όλες οι χώρες μια κοινή γραμμή στον “εκσυγχρονισμό” του Εκπαιδευτικού συστήματος, στην αυτοματοποίηση των διαδικασιών, στη χρήση νέων τεχνολογιών και μεθόδων. Οι όροι “καινοτομία” “δημιουργικότητα”  ακούγονται τόσο πολύ που αναρωτιέται κανείς πόσο περιθώριο αφήνει όλη αυτή η καινούρια μεθοδολογία των “project”στην προσωπική συμβολή που είναι θεμέλιος λίθος των προαναφερθεισών εννοιών. Αν αυτή είναι η “γραμμή” που θέλουμε τότε μάλλον είναι πιο μπροστά και προς τα εκεί οδεύουμε. Αν μάλιστα η χρησιμότητα της Εκπαίδευσης είναι μόνο η εύρεση εργασίας, τότε είναι πολύ πιο μπροστά γιατί από μικρότερες βαθμίδες στρέφονται στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και μάλιστα με διασύνδεση με την αγορά εργασίας.
Αν για μας Παιδεία είναι καταρχάς το άνοιγμα των οριζόντων της σκέψης- της κριτικής σκέψης- το ακόνισμα του μυαλού, η καλλιέργεια της ψυχής, η γνωριμία με τα  κατορθώματα του ανθρώπινου νου τότε μάλλον όλοι στα ίδια είμαστε. Ή στα χαμένα ή στο δρόμο για το πισωγύρισμα.
'Ισως ακουγόμαστε σαν τους παλαίμαχους κάθε εποχής που βλέπουν το σκηνικό να αλλάζει και δυσπιστούν ως προς το  καινούριο νοσταλγώντας το παλιό ή διορατικά βλέπουμε μια επικίνδυνη εξέλιξη. Αυτό μόνο ο Ιστορικός του μέλλοντος θα μπορούσε να το διαπιστώσει βλέποντας τα πράγματα από απόσταση και όχι εμείς που βρισκόμαστε μέσα στο κάδρο των εξελίξεων. Δεν μπορούμε, όμως, να μην εκφράσουμε τους φόβους μας και να μην επισημάνουμε τις ανησυχητικές ενδείξεις μαζικοποίησης του “πολιτιστικού και πνευματικού γίγνεσθαι” και την απομάκρυνση από την ουσία, όταν βλέπουμε κάθε επόμενη γενιά συνεχώς “καλωδιωμένη”, ξένη με τα βιβλία και την απόλαυση της ανάγνωσης, αμήχανη μπροστά στην επαφή πρόσωπο με πρόσωπο, δεκτική σε έναν τρόπο παθητικό τρόπο ψυχαγωγίας στον οποίο δέχεται ότι προβάλλεται περισσότερο αλλά δεν συμμετέχει ενεργά, μια γενιά που βαριέται να προσπαθήσει ακόμα και για να απολαύσει! 
Σίγουρα δεν θα αφήσουμε τους νέους ηλεκτρονικά αναλφάβητους- αυτό θα το πετύχαιναν και χωρίς τη βοήθειά μας- αλλά μήπως θα τους αφήσουμε ψυχικά και πολιτιστικά φτωχούς; Και ακόμα παραπέρα μήπως θα τους αφήσουμε εγκεφαλικά ανάπηρους ως προς τις ανώτερες λειτουργίες του εγκεφάλου που δεν είναι η απλή εύρεση πληροφοριών-το μόνο εύκολο σήμερα- αλλά η κριτική στάση απέναντι στην υπερπληροφόρηση αυτή, η αφομοίωση των χρήσιμων στοιχείων, η συγκριτική μελέτη και τελικά η διαμόρφωση της προσωπικής άποψης που προϋποθέτει κοπιαστική νοητική επεξεργασία; Πόσο στρέφουμε τα παιδιά μας στο να ζορίσουν το μυαλό τους όχι απομνημονεύοντας ή ακολουθώντας τυποποιημένες μεθόδους αλλά εντρυφώντας στην ουσία των γνώσεων που τους προσφέρουμε;
Το σίγουρο είναι ότι αν θέλουμε να αναπτύξουμε την κριτική σκέψη των μαθητών μας , δεν υπερτερούν οι διαδραστικοί πίνακες έναντι των πινάκων με κιμωλία, ούτε οι ηλεκτρονικοί χάρτες έναντι των χάρτινων, αλλά οι καθηγητές που θα έχουν το πάθος, το όραμα και την ελευθερία από το στραγγαλιστικό εκπαιδευτικό σύστημα να μεταδώσουν στα παιδιά την αγάπη τους για το αντικείμενό τους και γενικότερα να τους εμπνεύσουν τον έρωτα για τη γνώση.
Προτείνουμε σε όλους τους εκπαιδευτικούς να τολμήσουν να εμπλακούν σε ανάλογα προγράμματα, διότι τα οφέλη από την εμπειρία που θα αποκομίσουν, θα είναι πολλαπλά και θα μεταλαμπαδεύσουν καλές σχολικές πρακτικές από άλλα ευρωπαϊκά προγράμματα στα σχολεία τους.
Σακελλαρίου Γλυκερία
Κοθρά Κατερίνα