Η νέα περιοδική έκθεση του Διαχρονικού Μουσείου Λάρισας με τίτλο «Η Επιστροφή των Μουσών. Λόγιοι, έμποροι και καλλιτέχνες στη Θεσσαλία τις παραμονές της Επανάστασης του 1821», που θα εγκαινιαστεί με την παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού κ. Λίνας Μενδώνη, την Κυριακή 4 Ιουλίου 2021, ώρα 8.30 μ.μ., αποτελεί αφιέρωμα στα 200 χρόνια από την έναρξη του Αγώνα και παρουσιάζει την τέχνη στη Θεσσαλία κατά τις τελευταίες δεκαετίες πριν από την Επανάσταση.

Την εποχή αυτή ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός κορυφώνεται. Μέσα από έργα ζωγραφικής, χρυσοκεντητικής και αργυροχοΐας, στην πλειοψηφία τους θρησκευτικά κειμήλια, φαίνεται σταδιακά η αλλαγή των προτιμήσεων των χορηγών και αποκαλύπτεται μια νέα κοινωνία, διαμορφωμένη από τα ανοιχτά σύνορα του εμπορίου και της γνώσης. Οι εκκλησίες και τα μοναστήρια εξακολουθούν να αποτελούν τους πόλους συσπείρωσης της χριστιανικής κοινωνίας, αυξάνοντας την υποστήριξη προς τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τις εκδόσεις. Στις αφιερώσεις των βιβλίων της εποχής εμφανίζονται δραστήριοι λόγιοι και έμποροι με κοινό τον θαυμασμό για τη φωτισμένη Ευρώπη, οι οποίοι, παράλληλα, αναπτύσσουν μια νέα σχέση με την αρχαιοελληνική κληρονομιά μέσω του Διαφωτισμού.

Μέσα από τις αλλαγές αυτές και παρά τις αναστατώσεις που δημιουργούνται από τα συνεχή επαναστατικά κινήματα, παρακολουθεί κανείς τη σταδιακή διαμόρφωση της εθνικής ταυτότητας και την αναπόφευκτη πορεία προς την Εθνεγερσία.

Στην έκθεση συνεργάζεται η Μητρόπολη Λαρίσης και Τυρνάβου και η Μητρόπολη Ελασσώνος, οι οποίες έχουν δανείσει τα περισσότερα αντικείμενα. Άλλα εκθέματα προέρχονται από τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Λάρισας «Κωνσταντίνος Κούμας», τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Τυρνάβου, το Μουσείο Μπενάκη καθώς και τις συλλογές της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας.

Το τμήμα της Χάρτας του Ρήγα, που εκτίθεται για πρώτη φορά, δάνειο από τη Συλλογή Ευθύμιου και Χαράλαμπου Δογάνη, προέρχεται από το Αρχοντικό Γεωργίου Σβαρτς στα Αμπελάκια. Το συγκεκριμένο Αρχοντικό, σύμβολο της μεταμόρφωσης που χαρακτηρίζει ολόκληρη την εποχή, κυριαρχεί στην έκθεση, κυρίως μέσω της ψηφιακής προβολής του πρωτοπόρου εγχειρήματος των Αμπελακίων.