Σε ανακοίνωσή του ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Λάρισας, με αφορμή την είδηση για την επικείμενη κατεδάφιση της ιστορικής Οικίας Καπετάνου στο κέντρο της Λάρισας, εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:

"Την Παρασκευή που μας πέρασε έλαβε μέρος στην Δημοτική Πινακοθήκη η εκδήλωση του ΤΕΕ-ΚΔΘ για την Πρωτοχρονιάτικη πίτα του. Στην εκδήλωση αυτή παρουσιάστηκε το έργο «Καταγραφή, κωδικοποίηση και αξιοποίηση της Αρχιτεκτονικής μας Κληρονομιάς» από την σχετική ομάδα εργασίας. Μια αξιόλογη προσπάθεια που χειροκροτήθηκε από όλους.

Στην εκδήλωση ακούστηκαν χαιρετισμοί και ευχές από πολλά πολιτικά πρόσωπα που τόνισαν την σημασία της διάσωσης την αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της πόλης. Αξίζει όμως να σταθούμε σε δύο συγκεκριμένες παρεμβάσεις που άμεσα ή έμμεσα είχαν έναν πιο επίκαιρο πλαίσιο. Η μία από τον αντιδήμαρχο κ. Ντίνο Διαμάντο, εκπρόσωπο του Δήμου Λαρισαίων, και η άλλη από τον κ. Κώστα Αγοραστό Περιφερειάρχη Θεσσαλίας.

Ο λόγος ήταν η πρόσφατη γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων για τον μη χαρακτηρισμό ως μνημείου της οικίας «Καπετάνου» που βρίσκεται στην συμβολή των οδών Παπαναστασίου και Γρηγορίου Έ. Για την συγκεκριμένη οικία το τοπικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής με την στήριξη του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων είχε ζητήσει την διάσωση της. Δυστυχώς όμως, όπως συμβαίνει συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις, οι κεντρικοί φορείς της πολιτείας είχαν άλλη γνώμη. Η αιτία απλή και πρέπει να γίνει κατανοητή από τους πολίτες της Λάρισας.

Τα όργανα αυτά κρίνουν σχεδόν αποκλειστικά βάσει της καθαρής αρχιτεκτονικής αξίας του κτίσματος και μάλιστα σε σύγκριση με τον γενικότερο αρχιτεκτονικό πλούτο της χώρας. Η λογική τους είναι καθαρά τεχνοκρατική και συνήθως πέρα από το τοπικό γίγνεσθαι. Αυτό που δεν μπορούν εύκολα να εκτιμήσουν είναι το ιστορικό – συναισθηματικό πλαίσιο. Σαν ένα ενεχυροδανειστήριο που εκτιμά την αξία ενός κοσμήματος ανάλογα με τα καράτια χρυσού χωρίς να υπολογίζει τις αναμνήσεις που μπορεί αυτό να σηματοδοτεί για τον άνθρωπο που το έχει. Και όπως όλοι γνωρίζουμε μερικές φορές τα πιο πολύτιμα αντικείμενα που έχουμε δεν είναι και τα πιο ακριβά. Έτσι και για την οικία Καπετάνου η κρίση ήταν ξεκάθαρη: «δεν παρουσιάζει ιδιαίτερα αξιόλογα αρχιτεκτονικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά». Τι σημαίνει όμως αυτό για τους πολίτες της Λάρισας;

Η Λάρισα αναλογικά με το μέγεθος που έχει στερείται καταγεγραμμένων διατηρητέων κτιρίων. Έχει μόλις 8 όταν η πόλη του Βόλου έχει περισσότερα από 50. Τα λιγοστά κτίρια που έχουν απομείνει δεν είναι κορυφαία δείγματα αρχιτεκτονικής, είναι όμως χαρακτηριστικά παραδείγματα μιας εποχής που έχει παρέλθει αλλά που αποτελεί απόδειξη της ιστορικής συνέχειας της πόλης. Φανταστείτε έναν επισκέπτη της πόλης που εισέρχεται στο κέντρο μέσω της οδού Παπαναστασίου. Σε όλη του την διαδρομή μέχρι να φτάσει στο Α΄ αρχαίο θέατρο το μόνο που θα συναντήσει εκτός της οικίας Καπετάνου και των κτιρίων στο οικοδομικό τετράγωνο απέναντι από το θέατρο είναι αδιάφορες πολυκατοικίες. Και ερχόμαστε εμείς ως σύγχρονοι κάτοικοι αυτής της πόλης και ζητάμε, ελαφρά τη καρδία, την κατεδάφιση αυτών των δύο τελευταίων εναπομεινάντων στοιχείων που μαρτυρούν μια κάποια ιστορικότητα. Η πόλη δεν πέρασε από την Αρχαιότητα και το Βυζάντιο κατευθείαν στις εργολαβικές πολυκατοικίες. Υπήρξε και μια ενδιάμεση κατάσταση δείγματα της οποίας επιζούν ακόμα και χρήζουν προστασίας για το καλό όλων μας.

Όπως τόνισε με έμφαση ο κ. Αγοραστός «αν κάποιος θεωρεί ένα κτίριο εμβληματικό το αγοράζει» και δεν δεσμεύει τους ιδιοκτήτες. Θα συμφωνήσουμε μαζί του και θα αναλογιστούμε μήπως θα έπρεπε να φροντίσει για αυτή την αγορά; Ή μήπως αν το κτίριο δεν είναι εμβληματικό αρχιτεκτονικά αλλά σημαντικό συναισθηματικά και ιστορικά δεν θα πρέπει να το αγοράσουμε και να το διατηρήσουμε; Γιατί Δήμος και Περιφέρεια δεν κάνουν ότι είναι απαιτητό για την διάσωση του κτιρίου αφού η κεντρική πολιτεία δεν αντιλαμβάνεται την αξία της διατήρησης; Θα αφήσουμε άλλους να καθορίσουν το μέλλον της πόλης μας;

Ο Σ.Α.Λ. έχει από καιρό προτείνει μια λύση. Την δημιουργία ενός «Πράσινου Ταμείου Λάρισας» για την διάσωση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της πόλης. Ένα ταμείο που θα χρηματοδοτείται από τους ίδιους τους πολίτες μέσω των λογαριασμών της ΔΕΥΑΛ (με ένα ελάχιστο συμβολικό ποσό πχ. 1€) ή επίσης από διακεκριμένους Λαρισαίους μέσω χορηγιών. Ένα ταμείο με αποκλειστικό σκοπό την αγορά και την διατήρηση τέτοιων κτιρίων. Ώστε και η πόλη να ωφελείται διατηρώντας την ιστορία της και οι ιδιοκτήτες να μην ζημιώνονται οικονομικά. Μια δράση παρακαταθήκη για τα παιδιά μας.

Σαν σύλλογος λοιπόν και σαν ενεργοί πολίτες αυτής της πόλης κάνουμε μια τελευταία έκκληση προς όλους τους φορείς (Περιφέρεια, Δήμος κλπ) αλλά κυρίως προς τους ίδιους τους ιδιοκτήτες να κάνουν ότι είναι δυνατόν για τη διάσωση – αγορά αυτού του κτιρίου. Ιδιαίτερα οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να αναλογιστούν ότι το συγκεκριμένο ακίνητο έχει την τύχη να είναι καταγεγραμμένο στη συνείδηση των πολιτών με την επωνυμία τους. Η διατήρησή του συνεπάγεται επίσης ότι θα διατηρηθεί ζωντανό το όνομά τους για τις επόμενες πολλές δεκαετίες. Μια αξία ζηλευτή που δεν μπορεί να εκτιμηθεί από κανένα Κ.Σ.Ν.Μ. και που δεν συγκρίνεται με κανένα εργολαβικό όφελος. Ας κάνουμε μια υπέρβαση για το καλό όλων μας. Ας δείξουμε ότι οι πολίτες της Λάρισας δεν σκέφτονται με στενά οικονομοτεχνικά κριτήρια και ας προχωρήσουμε σε μια ενέργεια που θα μας κάνει περήφανους όλους μας."