Εκπαιδευτικοί και μαθητές από το Λύκειο Γόννων επισκέφθηκαν από 12 έως 18 Δεκεμβρίου 2021 την Κρακοβία και τη Βαρσοβία της Πολωνίας, στο πλαίσιο εγκεκριμένου Ευρωπαϊκού προγράμματος Erasmus+ KA229 με τίτλο «Εκπαιδεύοντας τον Δημοκρατικό Πολίτη του Αύριο», που έχει σκοπό να φέρει σε επαφή τους μαθητές με έναν διαφορετικό τρόπο προσέγγισης των δημοκρατικών θεσμών.

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, στο οποίο συμμετέχουν επίσης ένα πορτογαλικό, ένα ισπανικό και ένα ακόμη ελληνικό σχολείο, έδωσε τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να έρθουν σε επαφή με τη γνώση όχι μέσα από τις τυπικές μεθόδους του σχολείου αλλά μέσα από μια άτυπη διαδικασία που ενθαρρύνει την αυτονομία και τη δημιουργικότητα. Νέες φιλίες δημιουργήθηκαν και δόθηκε η δυνατότητα για μια διαφορετική ματιά σε εκπαιδευτικά συστήματα και μεθόδους διδασκαλίας και σε διαφορετικές νοοτροπίες της κάθε χώρας.

Σύμφωνα με το πρόγραμμα δραστηριοτήτων, που σχεδιάστηκε από τις υπεύθυνες εκπαιδευτικούς του πολωνικού σχολείου XLII Liceum Ogolnoksztalcaceim Adama Mickiewiczaw Krakowie, οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί ξεναγήθηκαν κατά την παραμονή τους στην Κρακοβία στο παλιό εργοστάσιο του Όσκαρ Σίντλερ, ο οποίος διέσωσε χιλιάδες Εβραίων της πόλης κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής (οι προσπάθειές του παρουσιάζονται στην ταινία «Η Λίστα του Σίντλερ» του Στήβεν Σπήλμπεργκ).

Οι μαθητές συζήτησαν στη συνέχεια το θέμα της ιστορικής γνώσης και της δυνατότητας που δίνει στους ανθρώπους να αποφεύγουν τα λάθη του παρελθόντος. Ακολούθησε επίσκεψη στην παλιά εβραϊκή συνοικία της πόλης, το Kazimierz, όπου επισημάνθηκε η πολύχρονη ειρηνική συνύπαρξη του εβραϊκού και του χριστιανικού στοιχείου στη χώρα μέχρι τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η ξενάγηση στο Βασιλικό Κάστρο Wawel, που υπήρξε για αιώνες η επίσημη κατοικία των Πολωνών ηγεμόνων συνδυάστηκε με εκπαιδευτική δραστηριότητα σχετικά με τις ικανότητες που είναι απαραίτητες στον ηγέτη ενός κράτους.

Μια συζήτηση για τη σχέση της δημοκρατίας με την πολιτιστική κληρονομιά κάθε λαού ακολούθησε μετά την επίσκεψη στα αλατωρυχεία Wieliczka, ένα από τα πρώτα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς που συμπεριέλαβε η Unesco στις λίστες της. Τα αλατωρυχεία διατηρούν μέχρι σήμερα την πρακτική τους χρησιμότητα, με την εξόρυξη ορυκτού αλατιού, αλλά αποτελούν και έναν θρίαμβο της ανθρώπινης θέλησης, με ανάγλυφα, αγάλματα και έναν ολόκληρο ναό λαξευμένο πάνω στα κοιτάσματα αλατιού.

Μια από τις κορυφαίες στιγμές του ταξιδιού ήταν η επίσκεψη στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς. Η παρουσίαση των αποτρόπαιων πράξεων που διαπράχθηκαν εκεί από τους ναζί και τους συνεργάτες τους οδήγησε μαθητές και εκπαιδευτικούς σε μια συζήτηση για τα όρια της ανθρώπινης σκληρότητας και τη σημασία που έχει για κάθε δημοκρατική κοινωνία η διατήρηση της μνήμης του παρελθόντος.

Μετά την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων στην Κρακοβία οι μαθητές συγκεντρώθηκαν στους χώρους του πολωνικού σχολείου, όπου εργάστηκαν σε ομάδες δημοσιογραφίας, πειραματίστηκαν με νέες μορφές έκφρασης και δημιούργησαν οπτικό και έντυπο υλικό με τις σημαντικότερες στιγμές της πολωνικής του εμπειρίας. Ακολούθησε συζήτηση για το ρόλο της έγκυρης και αμερόληπτης δημοσιογραφίας σε μια δημοκρατική κοινωνία. Συζητήθηκε ακόμη το θέμα της αξιοπιστίας των ειδήσεων που παρουσιάζουν τα ΜΜΕ και η στάση που πρέπει να τηρούμε ως ακροατές και αναγνώστες.

Τις επόμενες ημέρες οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα μετέβησαν στη Βαρσοβία, όπου επισκέφθηκαν το Προεδρικό Μέγαρο και το Κοινοβούλιο. Πληροφορήθηκαν για το ιστορικό πλαίσιο της εξέγερσης των Πολωνών εναντίον του ναζιστικού καθεστώτος το 1944, που πνίγηκε στο αίμα, περιηγήθηκαν στη Βασιλική Οδό, έναν από τους εντυπωσιακότερους δρόμους της πόλης, πλαισιωμένο με μνημεία και κτίρια πολιτιστικού ενδιαφέροντος και έζησαν νοερά την ταραγμένη πορεία της χώρας προς τη δημοκρατία. Η Παλιά Πόλη της Βαρσοβίας, εξαιρετικά αναστυλωμένη μετά τους βομβαρδισμούς του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, η Πανεπιστημιούπολη, ναοί διαφορετικών δογμάτων και φροντισμένα πάρκα έκαναν ακόμη πιο ενδιαφέρουσα την περιήγηση.

Το μνημείο του Πολωνού αστρονόμου και μαθηματικού Κοπέρνικου έδωσε την ευκαιρία για συζήτηση γύρω από το ρόλο της επιστήμης και την ευθύνη του επιστήμονα απέναντι στην κοινωνία. Τέλος, η επίσκεψη στο Μέγαρο Πολιτισμού και Επιστημών, ένα δώρο του σοβιετικού προς τον πολωνικό λαό κατά τη δεκαετία του 1950 φώτισε νέες, πολυτάραχες πτυχές της ιστορίας της χώρας και έδωσε αφορμή για συζήτηση γύρω από τις σφαίρες επιρροής και την ισορροπία δυνάμεων στη μεταπολεμική Ευρώπη.

Η επίσκεψη αυτή στην Πολωνία ικανοποίησε πλήρως του στόχους του προγράμματος «Εκπαιδεύοντας τον Δημοκρατικό Πολίτη του Αύριο», καθώς πρόσφερε ερεθίσματα και έδωσε την ευκαιρία για ανταλλαγή απόψεων αλλά έθεσε και νέα ερωτήματα και αναζητήσεις που θα εξεταστούν στη συνέχεια του προγράμματος