Στην αίθουσα της Παλαιάς Βουλής στην Αθήνα παρουσιάστηκε το απόγευμα της Τετάρτης 7 Δεκεμβρίου 2022 το νέο τεύχος, 8ο στην σειρά, του περιοδικού ΑΧΙΛΛΙΟΥ ΠΟΛΙΣ, της Ιεράς ητροπόλεως Λαρίσης και Τυρνάβου.

Το τεύχος είναι αφιερωμένο στην συμπλήρωση 100 χρόνων από την Μικρασιατική καταστροφή και περιλαμβάνει πρωτότυπο υλικό, με ενδιαφέρουσες αναφορές στην συμμετοχή της Λάρισας και της Θεσσαλίας, τόσο στην Μικρασιατική εκστρατεία, όσο και στην ενσωμάτωση των προσφύγων, ενώ, στην πλούσια θεματολογία του περιοδικού, το οποίο, όπως επισημάνθηκε, ανοίγει μία νέα πορεία στις εκδόσεις των Μητροπόλεων, συμπεριλαμβάνονται κείμενα τοπικής εκκλησιαστικής ιστορίας, αλλά και αναφορές σε μνήμες από σπουδαία πρόσωπα της Λάρισας και της Θεσσαλίας, καθώς και θεολογικές προσεγγίσεις πρωτότυπες, μαζί με σύγχρονα θέματα, δοσμένα υπό το πρίσμα της επιστημονικής τεκμηρίωσης.

Την εκδήλωση παρουσίασε ο διευθυντής του περιοδικού Πρωτ. Θεμιστοκλής Μουρτζανός, ο οποίος, αφού έκανε ένα γρήγορο ξεφύλλισμα του τεύχους, επεσήμανε ότι για μας σήμερα είναι αυτονόητη η συσσωμάτωση των προσφύγων στην Ελλάδα.

Για εκείνους όμως ήταν ένα μεγάλο τραύμα η μικρασιατική περιπέτεια, όπως επίσης και η δυσκολία που αντιμετώπισαν κατά τον ερχομό τους, καθώς οι ντόπιοι δεν ήταν έτοιμοι, όπως ούτε και το κράτος, να δεχτούν τέτοιον αριθμό προσφύγων.

Ο πρώτος ομιλητής της βραδιάς ήταν ο Υφυπουργός Παιδείας κ. Άγγελος Συρίγος, ο οποίος συμμετέχει στο περιοδικό με ένα κείμενο που αναφέρεται στην προετοιμασία της γενοκτονίας του Μικρασιατικού Ελληνισμού από τους Νεότουρκους.

Στάθηκε σε τρία σημεία: πρώτον, στην ανασκευή της κατηγορίας ότι η μικρασιατική εκστρατεία ήταν ιμπεριαλιστική. “Δεν είναι ιμπεριαλισμός να πας να ελευθερώσεις το σπίτι σου, την πατρίδα σου, διότι η Μικρασία ήταν ελληνική και είχε Έλληνες κατοίκους”, τόνισε σε αποστροφή του. Οι Νεότουρκοι είχαν οργανώσει συστηματική γενοκτονία των χριστιανικών πληθυσμών της Ανατολής και αυτό πρέπει να το επισημάνουμε.

Δεύτερον, ότι ο Βενιζέλος είχε ως γραμμή του “δεν πολεμούμε μόνοι, ποτέ μόνοι”, κι αυτό οδήγησε στην Μεγάλη Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών. Όταν οι εκλογές του 1920 έφεραν στην κυβέρνηση την αντιβενιζελική παράταξη, αυτό το δόγμα Βενιζέλου παραθεωρήθηκε και ο Ελληνισμός υπέστη στρατηγικής σημασίας ήττα. Αυτό πρέπει να είναι μήνυμα και για τους καιρούς μας. Η Ελλάδα δεν μπορεί να πορεύεται ελαφρά τη καρδία μόνη της.

Τρίτον, ότι η αιτία της καταστροφής ήταν ο Εθνικός Διχασμός, η πρόταξη ιδίων αντιλήψεων ή προσωπικών διενέξεων και διαφορών εις βάρος της πατρίδας. Αυτός ο διχασμός δεν μπορεί να ταλανίζει την ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα στις μέρες μας, διότι τον πληρώσαμε ακριβά.

Στην συνέχεια, ο κ. Συρίγος, θύμισε ότι η πολιτική ρήξη παρολίγον να καταστρέψει και τον θεσμό του Οικουμενικού Πατριαρχείου τότε, καθώς η εκλογή Πατριάρχη το 1921 προκάλεσε ρήξη, διότι ο εκλεγείς ήταν φιλοβενιζελικός και η τότε κυβέρνηση δεν τον ήθελε για πολιτικούς λόγους, με αποτέλεσμα να υπάρξει κίνδυνος διάλυσης της εθναρχούσης Εκκλησίας στην οθωμανική Τουρκία, σημάδι ότι οι πολιτικές αντιπαραθέσεις, εάν δεν έχουν όριο τον σεβασμό στην πατρίδα, προκαλούν ανυπολόγιστη ζημιά στον Ελληνισμό.

Στο σημείο αυτό, παρενέβη ο Σεβασμιωτάτος Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνάτιος, ο οποίος ζήτησε από τον κ. Συρίγο να υπενθυμίσει σε άλλους χώρους αυτή την πικρή αλήθεια, ότι χωρίς ενότητα και χωρίς την συναλληλία κράτους και Εκκλησίας, ο διχασμός καραδοκεί. Κι αυτό διότι ο όποιος συνταγματικός διαχωρισμός, που πολλοί επιλήσμονες των διδαγμάτων της Ιστορίας επαναφέρουν κατά καιρούς στο προσκήνιο, μπορεί να οδηγήσει σε βαθύτερες ρήξεις.

Κατόπιν, μίλησε ο δεύτερος εκ των ομιλητών της βραδιάς, ο πολιτικός επιστήμονας και συγγραφέας κ. Κωνσταντίνος Χολέβας, ο οποίος στάθηκε και αυτός στο ζήτημα της γενοκτονίας του Ελληνισμού, το οποίο δεν μπορούμε να λησμονούμε.

Στάθηκε στο γεγονός ότι η Μικρασία ήταν ελληνική και χριστιανική και αυτό πρέπει να το διδάσκουμε στην νέα γενιά, ενώ τόνισε το θαύμα του ξεριζωμού που έβγαλε νέες ρίζες, την ελπίδα που γεννήθηκε μέσα από τις στάχτες.

Έδωσε έμφαση στην συνεισφορά της Εκκλησίας στην διάσωση της ταυτότητας του μικρασιατικού Ελληνισμού, καθώς και στο πλήθος των μαρτύρων επισκόπων, κληρικών και στελεχών της Εκκλησίας, με πρωτομάρτυρα τον άγιο Χρυσόστομο Σμύρνης.

Έκλεισε με αναφορά στην συνεργασία του στο περιοδικό, διά της οποίας παρουσιάζεται πρωτότυπο υλικό του Θεσσαλού λογίου Κωνσταντίνου Οικονόμου εξ Οικονόμων, το οποίο αναφέρεται στην ελληνικότητα της Μικρασίας.

Τρίτος ομιλητής της βραδιάς ήταν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνάτιος, ο οποίος αναφέρθηκε στην σχέση των Μικρασιατών με την ελληνορθόδοξη παράδοση: η κοσμοπολίτικη αρχοντιά τους στηριζόταν στο πνεύμα ελευθερίας και ανοιχτότητας που το Οικουμενικό Πατριαρχείο διέσωζε, καθώς και στην αυτοδιαχείριση των οικονομικών των τοπικών κοινοτήτων, που μας δίδαξε το συνεταιρίζεσθαι με αγάπη.

Ο κ. Ιγνάτιος επεσήμανε ότι κανονικά το έτος αυτό που ολοκληρώνεται έπρεπε να είναι έτος πίκρας, όμως γίνεται έτος γιορτής, διότι ο μικρασιατικός ελληνισμός μέσα από την ήττα πέτυχε την μεγάλη νίκη: να χτίσει μια καινούργια ζωή στην μητέρα Ελλάδα. Κι αυτό έγινε διότι οι Μικρασιάτες είχαν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και στις ικανότητές τους. Ήρθαν έχοντας ευταξία στην ζωή τους. Βρήκαν μεμψιμοιρία από τους ντόπιους, όμως εκείνοι ήταν νοικοκυραίοι, είχαν ιεράρχηση οραμάτων, τακτοποιημένη ψυχή και τακτοποιημένο νου και ξεκίνησαν να χτίζουν, σπίτια, ζωές και με κέντρο την πίστη τους και ναούς. Και έγιναν οι εκκλησιές τους κοσμήματα, στα οποία εναπέθεσαν τα κειμήλια που έφεραν μαζί τους, τις εικόνες και τα λείψανα των αγίων τους. Και όπως στην αλησμόνητη πατρίδα τους ήθελαν να πρωτεύουν στα γράμματα, στο εμπόριο, στα σχολεία, στα νοσοκομεία, στα θέατρα, καθώς όσα έχτιζαν ήταν πραγματικά πρωτοποριακά, έτσι πάλεψαν και στην Ελλάδα. Ενοποιός
δύναμη ήταν η πίστη και κέντρο ζωής τους η Εκκλησία. Γι’ αυτό και η μικρασιατική περιπέτεια πρέπει να μας διδάξει ότι χωρίς την ενότητα γύρω από την Εκκλησία και την παράδοσή μας, τα λάθη θα ξαναγίνουν και οι συνέπειες θα είναι και πάλι μοιραίες. Ας διαφυλάξουμε την ενότητα ως λαός, με την Εκκλησία ως κέντρο, κατέληξε ο Μητροπολίτης Δημητριάδος.

Την εκδήλωση έκλεισε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιερώνυμος.

Τόνισε ότι το περιοδικό περιλαμβάνει κείμενα από Μητροπολίτες στις Μητροπόλεις των οποίων κατέφυγαν οι πρόσφυγες και αυτό είναι συγκινητικό. Το ΑΧΙΛΛΙΟΥ ΠΟΛΙΣ ήταν και θα παραμείνει ακόμη ένα βήμα διαλόγου, δεν είναι μονοφωνικό ούτε κατηχητικό. Τολμά να φιλοξενεί και κείμενα από ανθρώπους που δεν είναι της Εκκλησίας, ακριβώς διότι σέβεται το ήθος και την ποιότητα των επιχειρημάτων, ακόμη κι αν δεν συμφωνεί με όλες τις ιδέες.

Δεν κλαίμε, δεν θρηνούμε, είπε ο κ. Ιερώνυμος. Οι Έλληνες ποτέ δεν εξαρτήσαμε τα όριά μας από τα όρια του κράτους. Ιδίως η Εκκλησία είχε πάντοτε ένα οικουμενικό πνεύμα και γι’ αυτό σήμερα η τρίτη μεγαλύτερη πόλη του Ελληνισμού είναι η Μελβούρνη στην Αυστραλία, όπως είχε την ευκαιρία να διαπιστώσει με μεγάλη χαρά κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην ήπειρο αυτή που βρίσκεται στις άκρες της γης.

Η Εκκλησία λοιπόν θα συνεχίζει να υπερασπίζεται την ελληνορθόδοξη παράδοση, όπου κι αν βρίσκονται οι Έλληνες. Το ερώτημα όμως για όλους, μετά από έναν χρόνο μνήμης και προβληματισμού, παραμένει στο προσκήνιο: μας τρέφει το μίσος ή η αγάπη; Οι Μικρασιάτες αγαπούσαν τους γείτονες τους, κι ας ήταν μουσουλμάνοι και Τούρκοι.

Οι λαοί δεν φταίνε μπροστά στα πάθη των ηγεσιών. Και η πίστη μας διδάσκει την αγάπη ως φάρμακο και όπλο. Ας διδασκόμαστε λοιπόν από την Ιστορία και ας κρατάμε την ελληνικότητά μας και την ορθόδοξη ταυτότητά μας, υπενθυμίζοντας στον εαυτό μας ότι ο διχασμός έφερετην ήττα και την προσφυγιά.

Ο κ. Ιερώνυμος ευχαρίστησε όλους, όσοι στηρίζουν το περιοδικό με την αγάπη και τις εργασίες τους και ιδιαίτερα τον Διευθυντή Εκδόσεως αυτού Πρωτ. Θεμιστοκλή Μουρτζανό, ενώ απηύθυνε ανοιχτή πρόσκληση για την συνέχεια, προαναγγέλλοντας ότι το ένατο τεύχος θα είναι αφιερωμένο στην αποστολή του ιερέα στην σύγχρονη κοινωνία.

Στην παρουσίαση παραβρέθηκαν, μεταξύ άλλων, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λαοδικείας κ. Θεοδώρητος, ως εκπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπόλεως κ. Αθηναγόρας, ως εκπρόσωπος του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Νέας Ιωνίας κ. Γαβριήλ, Φθιώτιδος κ. Συμεών και Περιστερίου κ. Γρηγόριος, καθώς και ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κων. Αγοραστός, οι βουλευτές Στυλιανή Μπίζου, Βασίλειος Κόκκαλης και Ευαγγελία Λιακούλη, ο εκπρόσωπος του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ υπαρχηγός ΓΕΑ Δημοσθένης Γρηγοριάδης, ο Δήμαρχος Λαρισαίων Απόστολος Καλογιάννης, οι Αντιδήμαρχοι Ντίνος Διαμάντος και Σωτήριος Βούλγαρης, εκπρόσωποι του ΓΕΣ, του ΓΕΑ, του ΓΕΝ, της Αστυνομίας και πλήθος κόσμου, κληρικοί και λαϊκοί.

Την όλη ευθύνη και την οργάνωση της εκδήλωσης ανέλαβε ο Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητροπόλεως Λαρίσης και Τυρνάβου Αρχιμ. Ιγνάτιος Μουρτζανός.